Tifüs Hastalığı 

Tifüs hastalığı çeşitli türdeki haşerelerin kişiyi ısırması sonucunda ortaya çıkan bir hastalık türüdür. Tifüs hastalığına rickettsie ve prowezekil adında olan bir bakteri türü neden olmaktadır. Tifüs hastalığı belirtileri ortaya çıktığı andan itibaren tifüs tedavisi başlamalıdır çünkü bu hastalık tedavi edilmeyecek olursa ciddi sorunlar ortaya çıkabilir. Tifüs hastalığı özellikle çocukların bağışıklık sisteminin zayıf olmasından dolayı etkilerini çocuklarda daha fazla göstermektedir. Bu yüzden çocukların risk grubu içerisinde yer aldığı söylenebilir. Tifüs hastalığı bit ve pire gibi çeşitli haşerelerin kişiyi ısırması nedeniyle ortaya çıkar. Pire ve bit kısa süre içerisinde çok sayıda kişiye bulaşabildiğinden dolayı tifüs hastalığına yaygın bir şekilde rastlanabilmektedir.

Tifüs hastalığı bağışıklık sisteminin aşırı derecede zayıflamasına neden olur. Bu hastalık basit hastalıklar sınıfında kabul edilir ancak hastalık önemsenmeyecek olursa ve tedavisi yapılmasa farklı birçok risk teşkil eden hastalığın ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Bit ve pire gibi haşereler evcil hayvanlar aracılığıyla insanlara geçtiğinden dolayı bu hastalık ile mücadele etmemek için evcil hayvanlardan uzak durulması mantıklı olacaktır. Halsizlik yaşanması, yüksek ateşin meydana gelmesi ve kas ağrılarının yaşanması tifüs hastalığının ilk olarak ortaya çıkan belirtileri arasında yer alır.

Yüksek baş ağrılarının görülmesi, titremelerin oluşması, yüksek ateş, halsizlik, cilt kuruluğu, göz sulanması, ışığa karşı hassasiyet, uyku problemlerinin yaşanması tifüs hastalığının belirtileri arasında yer alır. Bu saymış olduğumuz tifüs hastalığı belirtileri sizlerin de gördüğünüz gibi kişinin yaşam kalitesini ciddi anlamda düşürecek nitelik taşımaktadır. Bu nedenden dolayı basit bir hastalık olarak görülse de bu hastalığın kesinlikle tedavi edilmesi gerekmektedir. Avrupa ülkelerinde evcil hayvan beslemek aşırı derecede yaygın olduğundan dolayı sıklıkla tifüs hastalığı ortaya çıkar. Bu yüzden sağlık alanında çalışmalar yapan uzmanlar Avrupa halkını sıklıkla bu hastalığa karşı uyarmaktadır. Ülkemizde kırsal kesimlerde sıklıkla ortaya çıktığından dolayı kırsal kesimde yaşam süren insanları bilinçlendirmek adına çeşitli bilgilendirme çalışmalarının yapıldığı bilinmektedir.
Tifüs hastalığı tedavisi reçete edilen çeşitli antibiyotik ilaçlar ile yapılmaktadır. Antibiyotik ilaçlar anlık olarak bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlamaktadır ancak bu ilaçlardan fayda görmek için kesinlikle belirtilen saatler arasında içilmelidir. Aksi takdirde antibiyotik ilaçlardan fayda sağlanamayacaktır. Bu yüzden eğer sizlere tifüs hastalığı nedeniyle antibiyotik ilaç verildiyse bu ilaçları vaktinde tüketmeye özen gösterin. Bazı kişilerde tifüs hastalığı en uç noktalarda belirtilerin ortaya çıkmasına neden olduğundan dolayı kimi vakalarda kişilerin hastanelere yatırılıp gözetim altında tutulduğu dahi bilinmektedir.

Tifüs hastalığı ile mücadele etmek için insanların kişisel temizliğine özen göstermesi gerekiyor. Bit ve pire gibi canlılar özellikle hijyenden uzak ortamlarda ortaya çıkmaktadır. Kişisel ve çevresel temizliğinize ne kadar fazla özen gösterirseniz bu hastalığa yakalanma ihtimaliniz aynı oranda düşecektir. Evinde evcil hayvan besleyen kişiler kesinlikle evcil hayvanlarında yer alan bit ve pireleri yok etmek adına evcil hayvanlarını belirli dönemlerde ilaçlamalıdır. Ayrıca evcil hayvanlara ev ortamında bakmak yerine bahçe içerisinde bakmanız sağlığınız açısından daha iyi olacaktır. Yukarıda saymış olduğumuz belirtiler sizlerde de ortaya çıktıysa vakit kaybetmeden bir doktora görünmeniz mantıklı bir karar olacaktır. 

Semptomlar

Epidemik Tifüs

•    Titreme
•    Öksürük
•    Deliryum
•    Yüksek ateş (40 °C)
•    Eklem ağrısı
•    Düşük kan basıncı
•    Döküntü
•    Fotofobi (Işığa duyarlılık)
•    Şiddetli baş ağrısı
•    Şiddetli kas ağrısı
•    Stubor
•    Sırt ağrısı

Endemik Tifüs

•    Karın ağrısı
•    Sırt ağrısı
•    Vücudun ortasından başlayan ve yayılan mat kırmızı döküntü
•    Çok yüksek ateş (41 °C)
•    Kuru öksürük
•    Baş ağrısı
•    Eklem ağrısı
•    Bulantı
•    Kusma

Hastalığın Seyri

Belirtilerin başlangıcı değişkendir ancak daha çok ani başlar ve ilk belirtiler; baş ağrısı, titreme, yüksek ateş, takatsizlik, öksürme ve şiddetli kas ağrısıdır. 5-6 gün sonra, ilk önce vücudun üst bölümünde başlayan ve daha sonra yüz, avuç içi ve ayak tabanı hariç vücudun her yerine sıçrayan maküler cilt kabarıkları (koyu benekler) görülür. Özel tedavi uygulanmazsa, vaka ölüm oranı %40'lara çıkabilir. Bitle bulaşan tifüs, salgına neden olan tek rickettsia hastalığıdır.

Coğrafi Dağılım

Afrika'nın ortası ve doğusunda, Amerika'nın ortası ve güneyi, Asya'nın soğuk bölgelerinde (dağlık) görülür. Tifüse, aşırı kalabalığın ve kötü hijyen koşullarının hakim olduğu cezaevleri ve mülteci kampları gibi yerlerde de rastlanır.

Yolcular İçin Risk

Yolcuların çoğu için çok düşük risk mevcuttur. Mülteci kamplarında görev alan ve kalabalık, kötü hijyen koşullarının hakim olduğu diğer uygulamalar içerisinde yer alan insani yardım görevlileri risk altında olabilir.

Profilaksi

Mevcut değildir. Bitin vücudu istila etmesini önlemek üzere temizlik yapmak çok önemlidir. Vücut bitini kontrol etmek ve yüksek risk altındaki insanların giysilerinde kullanmak üzere pudra haşarat ilaçları vardır.

Tifüs Tedavisi Nasıl Yapılır ?

Hastalık tedavisiz bırakıldığında ölümcül olabilir. Tedavi çoğunlukla antibiyotikler ile yapılır.

•    Azithromycin(tek ilaçla tedavi)
•    Doxycycline
•    Tetracycline
•    Chloramphenicol(daha az kullanılır)

Doxycycline

Doksisiklin, bir tür tetrasiklin antibiyotiğidir. Doktorlar tarafından genellikle akne ve enfeksiyon tedavileri için tavsiye edilir. Bunların dışında birçok bakteriyel enfeksiyonun tedavisinde kullanılır,idrar yolu  ve belsoğukluğu gibi. Profilaktik, yani hastalığı önleyici, olarak bacillus  anthracis (şarbon) tedavisinde kullanılır. Bunun dışında Yersinia pestis ve sıtmaya karşı da etkilidir.
Hamileler ve çocuklarda kullanılması önerilmez. Vücuda alındıktan sonra karaciğerde metabolizma edilir. Işığa duyarlı (fotosensitif) alerjik reaksiyonlara yol açıp, UV ışınlarına uzun süre maruz kaldığında deride döküntü oluşmasına neden olabilir.

Tetracycline

Tetrasiklin, Streptomyces rimosus isimli bakteri tarafından üretilen bir antibiyotiktir. Birçok bakteriyel enfeksiyonlarda kullanılır. Tetrasiklinler bugün bir grup antibiyotiğe verilen genel isimdir, tetrasiklin de bu antibiyotiklerden birisidir.

Kimyevî olarak, sarı renkli bir sodium tuzudur. Alkol , aseton ve propilen glikolde çözünür. pH seviyesi 2-5 arasında değişir. 185 °C sıcaklıkta bozunur. Gram (+) bakteriler, gram (-) bakteriler, Riketsialar, Clamidialar, mikroplazmalar ve amipler gibi büyük bir mikrobik saha içinde etkilidir. Çok geniş bir spekturumaları olsa da en az selektif antibiyotiklerdendir

Chloramphenicol

Kloramfenikol, İlk kez Streptomyces venezuelae türü bakterilerin metabolizma ürünü olarak elde edilen, günümüzde yapay yollarla bireşimlenen antibiyotiktir. Hastalık yapıcı birçok bakteri,  riketsiya ve mikoplazmaya karşı etkilidir; etkisinin mikroorganizmadaki protein bireşimlenmesini bozarak gösterir.