Varis Nedir?
Varis, toplardamarların fonksiyonel bozuklukları sonucu ya da kan akımının önündeki bir engel nedeniyle genişleyerek kıvrımlı bir hal alması. Yüzeysel olduğu gibi derin venlerde de varis gelişebilir.
Varis, bacaklarda normal toplardamarların kapak yetersizliğine bağlı belirgin genişlemesidir. Bacak varisleri deride ya da deri altında gözle görülebilen ya da parmak dokunuşuyla hissedilebilen genişlemiş toplardamardır. Varis bir toplardamar hastalığıdır.
İnsanlarda oldukça sık görülür. İnsanların %15 ile %20'sinde, yani her beş ya da altı kişiden birinde varis vardır.
Varis çoğu kişi tarafından sadece kozmetik bir sorun gibi algılansa da, aslında bacaklarda ağrı, yorgunluk, yanma, kramp, ayak bileğinde şişlik gibi yakınmalara yol açabilir.
Varis çok kötü bir hastalık olmamakla birlikte en önemli etkisi oluşturduğu yakınmalarla kişinin yaşam kalitesini bozmasıdır.
Kan, bacaklarda biri yüzeyde ve diğeri derinde bulunan iki atardamar sistemi ile dolaşım sağlar. İki sistem, kanın yalnızca yüzeysel sistemden derin sisteme geçmesini sağlayan ve aksi yöne geçmesine imkân vermeyen kapakçıkların bulunduğu anastomotik damarlar yoluyla çalışır. Varisli damarlar derin damar dolaşımını bozarak kapanmaya başlayan kapakçıklar nedeni ile veya kapakçık yetersizliği sonucu oluşurlar. Kan, rotasını değiştirir ve derin venlerden yüzeye geçerek yüzeysel venlerde değişikliklere yol açar. Sonuç olarak bacaklarda, mavi ya da mor renkli, şekilleri bozuk, eğri büğrü damarlar, yani varisler oluşur.
Varis Belirtileri Nelerdir ?
Kılcal ve orta boy varisler genellikle hiç yakınma oluşturmazken ileri evrelerde kişinin yaşam kalitesini bozan çok ciddi şikayetlere neden olabilmektedir. Ağrı, en sık rastlanan yakınmadır. Çoğunlukla her iki bacakta, diz altında ve dinlenme halinde ortaya çıkmaktadır. Hareket etmekle azalmaktadır. Özellikle damar üzerinde ağrı görülebilir. Adet döneminde kadınlarda daha sık rastlanan bir durumdur.
Ayaklarda şişlik de sıklıkla gördüğümüz belirtilerarasındadır. Özellikle ayak bileklerinde, genel olarak diz altında ve ayaklarda görülmektedir. Uzun süre ayakta kalmak ve oturmak gibi durumlarda ortaya çıkan yorgunluk hissi de olabilmektedir.
Ağrı ve Ağırlık Hissi
Varis nedeniyle biriken kirli kan, genellikle ayak bileklerinde ve bacaklarda şiddetli bir ağrının oluşmasına neden olur. Ayrıca bacaklarda ağırlık hissi meydana gelir.
Şiddetli ağrı ise ilerlemiş varislerde özellikle gün sonunda çok gözlemlenen belirtilerden birisidir. Bunun dışında tüm varis çeşitlerinde az ya da çok ağrı olabilmektedir.
Damarlarda Artış
Varisli olan damarların artması bacaklarda bölgesel olarak oluşan ağrıların artmasına da neden olabilir. Özellikle damarların şişmesi, damar içinde biriken kirli kan nedeniyle o bölgede ağrı yanma ve kaşıntıya neden olabilmektedir.
Bacaklarda ve Ayaklarda Şişlik
Varis belirtileri içerisinde en sık gözlemlenen belirtilerden birisi de şişliktir. Hem bacaklarda hem de ayaklarda oluşan şişlikler neticesinde kişinin günlük ihtiyaçlarını karşılayabileceği şekilde hareket etmesi bile zorlaşabilmektedir.
Yorgunluk Hissi
Kısa süre ayakta kalınmasına karşın oldukça çabuk bir şekilde yorulmak varis belirtileri içerisinde gösterilmektedir. Çünkü toplar damar poşet gibi olmuştur. Kalbe dönmesi gereken kan yükünün büyük kısmı bacaklarda birikmektedir. İlerlemiş varisler vücutta dolaşan kan miktarının azalmasına neden olmaktadır. Bu durum da doğal olarak yorgunluk hissine neden olur.
Yanma Hissi
Varisleşmiş damarlarda kirli kan biriktiği için yanma ve sıcaklık hissi oluşur. Küçük kılcal damarlarda bile bir bölgede yoğunlaşmış damarlar varsa bölgesel olarak yanma ve sıcaklık hissi görülebilmektedir. Büyük damarlardaki varislerde yanma ve sıcaklık hissi genel olarak mevcuttur.
Kramp
Sık aralıklar ile bacak bölgesinde bölgesel olarak veya genel olarak yaşanabilecek kramplar da yine varis belirtileri içinde yer alabilmektedir. Varis başlangıcında belirgin kramp görülmez Özellikle geceleri yatıldığında hareketsiz kalındığında daha sık aralıklar ile kramp sorunu yaşanıyorsa muhtemelen varisin ilerlediği düşünülebilir.
Kaşıntı
Sıcaklık ve yanma hissine bağlı olarak bacaklarda şiddetli şekilde kaşıntı hissi de yaşanabilir. Kaşıntı sadece bacaklarda bölgesel olarak varisli damarların olduğu bölge üzerinde ve yoğun şekilde oluşabilmektedir.
Uyuşukluk
Gün içinde uyuşmalar ve ağrılar da belirtiler içinde yer almaktadır. Bacaklarda biriken kirli kan dolayısıyla uyuşukluk hissinin yaşanması sık görülür.
Varise Neden Olan Etkenler Nelerdir?
Normal bir damarda kan kalbe doğru hareketini sürdürür. Varisli damarlarda ise damar kapakçıkları düzgün çalışmadığı için kan damar içinde birikmeye başlar. Bu birikim sonucunda da damar şişer ve cilt yüzeyinden görünür hale gelir. Varis, genellikle bacaklarda ortaya çıkar ancak vücudun diğer bölgelerinde de oluşabilir.
Hem erkeklerde hem de kadınlarda görülen bir rahatsızlık olmasına karşın kadınlar varise daha yatkındır. Varisin başlıca nedenleri ise; uzun süreler ayakta durmak ve hareketsiz bir yaşam tarzıdır. Varis tedavisinde damarların durumuna ve varisin yaygınlığına göre düzenli egzersizden problemli damarların lazerle alınmasına ve cerrahi müdahaleye kadar farklı yöntemler kullanılabilir.
