Bundan çok değil birkaç yıl evveline kadar ananas, mango, avokado, Hindistan cevizi gibi meyveler bize ne kadar uzak geliyordu değil mi? Erişimimiz güçtü en başta. Sadece tropikal meyveler sınıfından olduklarını bilirdik. Faydaları vardı muhakkak ama bize bir faydası yoktu zira ülkemizde bulmak imkânsıza yakın bir zorluktaydı. Gelişen dünya, değişen dünya adına her ne dersek öyle bir renk kattı ki hayatımıza bugün artık en uzak şeylere bile erişim sağlayabiliyor ve soframıza ekleyebiliyoruz. Örneğin kinoa ve chia tohumunun varlığından bihaberken, bugün bizi zayıflatan etkilerini gözlemleyebiliyoruz. Hindistan cevizinin dışı kahverengi kabuklu ve bol kalorili bir meyve olduğunu “uzaktan” bilirken şimdi bırakın meyvesini tüketmeyi özünü çıkarıp yağını bile kullanıyoruz. Bugün Hindistan cevizi yağını kahvemize de eklediğimiz oluyor, cilt bakım rutinimize de; yemeklerimize de kattığımız oluyor, saç bakımında olmazsa olmazlarımızdan biri haline de geliyor. Günün sonunda o uzak olan her meyve dönüyor dolaşıyor soframızda hayat buluyor. Evet, Hindistan cevizi ya da ananas kadar sık bulamıyor olsak da öyle bir meyve var ki o da faydalarıyla göz dolduruyor. Bugün adını çoğumuzun yeni yeni duyduğu ancak birçok faydası bulunan bir meyveyi konuk ediyoruz sayfamıza. Aslında birçok telaffuzu var bu bitkinin; passiflora meyvesi, çarkıfelek meyvesi, passion fruit ve benzeri gibi kullanımlarına rastlamak mümkün. Sofralarımızın olmazsa olmazı demeyi çok isterdik ancak şu aşamada ülkemizde tüketimi çok yaygın değil. Bulmak imkânsız mı? Hayır. Yesek iyi mi olur? Hem de çok. Peki nedir bu çarkıfelek meyvesini bu kadar özel kılan, diğerlerinden ayıran? İsterseniz öncelikle çarkıfelek bitkisini yakından inceleyelim ve ardından faydalarına doğru kısa bir yolculuğa çıkalım.

Çarkıfelek meyvesi nedir?

Çarkıfelek meyvesi Türkiye’de “tutku meyvesi” ya da passion fruit isimleriyle de anılır. Bilimsel olarak bitkinin adı Passiflora edulis tanımlamasındadır. Egzotik, tropikal gibi kelimelerle anılan bu meyve türünün anavatanı Amerika’dır. Amerika’nın tropikal bölgelerinde bulunur. Değişik bir görünümü vardır. Dışı mordur mesela… İçi ise dışına tezat olarak sarı renkte olur. Sarının yanında turuncu renkler de görülür. Çekirdekli bir yapısı vardır. Bizdeki nar gibi düşünebiliriz; dışı sert, içi çekirdekli meyveli. Passion fruit meyvesinin yaklaşık 500’e yakın türü var. Meyvesi dikkat çekici olduğu kadar çiçeği de bir o kadar ilgi çekicidir. Yuvarlak ve gösterişli çiçekleri vardır; pembe, mor, kırmızı gibi renklerde görülür. Çarkıfelek bitkisi aslında ilk olarak Hawaii’de görülmüş. Tarihi ise bir o kadar eski, neredeyse 1800’lü yılların sonuna denk geliyor. O yıllarda aslında evlerin bahçelerinde yetiştirilen bir meyveymiş. Sonra 1900’lü yıllara gelindiğinde artık iyice popüler olmuş. Popülerlik o kadar artmış ki artık bu bitkinin üretilmesi için özel bahçeler bile kurulmuş. Yıllar içinde daha da artık çarkıfelek meyvesine olan ilgi. Zamanla Afrika ülkelerine dahi sıçramış bu ilgi. Çarkıfelek meyvesi soframızın vazgeçilmezi olmasa da dünyada oldukça bilinen ve tüketilen meyvelerden biridir. Bugün dünyanın hemen hemen her yerinde görmek mümkündür. Peki ya ülkemizde?

Çarkıfelek meyvesi Türkiye’de nerede yetişir?

Çarkıfelek meyvesi nerelerde yetişir sorusunun yanıtı ile devam edelim öncelikle. Dünyada baktığımızda özellikle tropikal iklime sahip olan yerlerde çarkıfelek meyvesine rastlamak mümkün. Brezilya, Güney Afrika, Avustralya gibi rotalar özellikle çarkıfelek yetiştiriciliği bakımından zengin bölgelerdir. Brezilya, bu konuda lider bir konumdadır. Çarkıfelek meyvesi Türkiye’de çok bilinen ve hemen her bahçede yetiştirilen bir meyve türü değildir. Ülkemizde yeni yeni üretimi başlamıştır demek mümkün. Çarkıfelek meyvesi tropikal yani sıcak iklimleri sever bu nedenle Akdeniz ve Güney Ege bölgelerinde yetiştirilebilir. Antalya’da bazı bahçelerde üretimi yapılıyor ancak dediğimiz gibi ülke geneline bakacak olursak çok yaygındır demek pek mümkün değildir. Çarkıfelek bitkisinin su miktarı fazladır bu nedenle dalından koparıldığı gibi tüketmek gerekir. Aksi halde ışık hızında bozulabilir. Dayanıklı bir meyve değildir bu nedenle. Kendi gibi suyu da çok faydalıdır. Yurt dışında çarkıfelek meyvesi suyundan yapılan lezzetli içeceklere rastlamak mümkün. Şimdi gelelim bu Hawaii esintili tropikal ve egzotik meyvenin faydalarına…

Çarkıfelek meyvesinin faydaları nelerdir?

Yurt dışında oldukça tanına ve tüketimi yaygın olan bu tropik meyvenin pek çok faydası vardır. Çarkıfelek meyvesinin yapısı farklıdır; büyük de olabilir küçük de. Genellikle oval ya da yuvarlak şekilde olur. Sarı ve mor gibi renkleri vardır. Meyvenin içerisinde çokça tohum vardır bu tohumlar kahverengi ya da siyah renktedir. Tohumların etrafında ise sarı-turuncu renklerde küçük meyve keseleri vardır. Sofralarımızın olmazsa olmazı nar ile benzer bir yapıdadır demek mümkündür. Çarkıfelek meyvesinin pek çok faydası vardır.

1-      Çarkıfelek meyvesi C vitamini deposudur!

C vitamini denince akla gelen portakal, mandalina, limon gibi meyvelere iyi bir alternatif de çarkıfelek meyvesidir. Oldukça güçlü bir vitamin kaynağıdır. Bağışıklık sistemimizi kuvvetlendirmenin eskisinden çok daha mühim olduğu korona virüs pandemisi günlerinde C vitamini bakımından zengin yiyecekleri sofralardan eksik etmemek lazım. Bu arada kivinin de güçlü bir C vitamini kaynağı olduğunu hatırlatalım.

2-      Çarkıfelek meyvesi cildi yeniler!

Cilt sağlığı için kullandığımız maskeler, kremler, peelingler ve benzeri gibi ürünler cebimizde ancak şunu unutmamak gerekir ki cildi sadece dışarıdan beslemek yeterli değil, içeriden de beslemek gerekir. İşte bu noktada devreye giren meyvelerden biri çarkıfelek meyvesi. Çarkıfelek meyvesinde A vitamini, C vitamini, karoten gibi maddeler bulunur. Cilt yaşlanmasının önüne geçen doğal bir ilaç niteliğindedir. Ayrıca çarkıfelek meyvesi anti-enflamatuar özelliğe de sahiptir bu sayede cildimizi sakinleştirmeye de yardımcı olur.

3-      Çarkıfelek meyvesi bağışıklığı arttırmaya yardımcı olur

Yukarıda da sözünü ettiğimiz gibi bağışıklık sistemimizin güçlü olması, bugün sahip olduğumuz değerli şeylerden biri. Güçlü bağışıklık sistemi, pek çok hastalıkla baş etmemizi sağlıyor. Passiflora meyvesi, bağışıklığı arttıran onlarca güçlü içeriğe sahip. En başta elbette C vitamini geliyor. Alfa-karoten bakımından da oldukça zengin olan bu meyve, bağışıklık sistemimizi güçlendirmek için en etkili meyvelerden biri.  Ayrıca demir içeriğine de sahip olması, çarkıfelek meyvesini daha da önemli kılıyor.

4-      Çarkıfelek meyvesi kemik erimesini önler!

Çarkıfelek meyvesinin bir diğer faydası de kemik erimesini önlemeye yardımcı olması. Magnezyum, kalsiyum, demir, potasyum gibi mineraller açısından zengindir bu sayede kemikleri güçlü kılmaya yardımcı olduğu gibi kemik erimesinin de önüne geçilmesi için kuvvetli bir yardımcıdır.

5-      Çarkıfelek meyvesi bağırsaklara iyi gelir!

Çarkıfelek meyvesinin sindirim sistemine olumlu katkılar sağladığı bilinir. Kabızlığı giderir ve damarlardaki kolesterol ve yağ oranını da azaltmaya yardımcı olabilir. Elbette hiçbir meyve tek başına bir mucize değildir ancak sağlıklı yaşam konusunda en önemli destekçilerimizden biridir. Çarkıfelek meyvesinin bilinen diğer faydalarını birkaç madde halinde verelim.

·         Antioksidan görevi görür ve güçlü içeriği ile bağışıklık sistemimize olumlu katkı sağlar.

·         Kilo vermeye yardımcı bir meyvedir.

·         Depresyona karşı iyi geldiği bilinir.

·         Özellikle strese karşı güçlü bir savaşçıdır, strese ve etkilerine iyi gelir.

·         Uykusuzluğu giderdiği söylenir, uykuya geçişi kolaylaştırabilir.

·         Seratonin hormonunun yükselmesine yardımcı olur bu sayede mutlu edici bir etkisi olur.

·         Göz sağlığı bakımından da önemli rol oynar; gözleri korur.

Passiflora meyvesi tadı nasıldır?

Elbette tadını anlatmak biraz zor ancak hoş kokulu bir meyve olduğunu söylemek mümkündür. Meyve suyu, kokteyl, tatlı, dondurma gibi tariflerde kullanılabilir. Yanı sıra meyve salatalarında da hoş bir koku ve tar verir. Bazı yemeklerde de passiflora meyvesi garnitür olarak kullanılabilir. Çarkıfelek meyvesi nasıl yenir sorunun bir diğer yanıtı da sade yenmesidir. Çarkıfelek meyvesini ortadan kesebilir ve içini kaşıkla yiyebilirsiniz. İçerisine yoğurt ya da dondurma ekleyerek de tüketebilirsiniz. Her halükarda lezzetli bir seçim olacaktır!

Yazımızın sonlarına geldiğimizde passiflora meyvesi fiyatına da değinmekte yarar var. Bilindiği üzere tropikal bir meyvedir ve ülkemizde her yerde yetişmez. Bu nedenle çok uygun fiyatlı bir meyve midir tartışılır ancak bu konuda net bir bilgi vermek doğru olmaz. Çarkıfelek meyvesini nereden aldığınıza bağlı olarak fiyatlar değişiklik gösterebilir.

Önemli Not: Passiflora meyvesi yani bir diğer deyişle çarkıfelek meyvesi herkese iyi gelir gibi bir genelleme yapmak doğru olmayacaktır. Her bünye farklı bir yapıya sahiptir. Bu nedenle çarkıfelek meyvesinin sizin için yararlı olup olmadığını mutlaka doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin. Şunu unutmayın ki doğal da olsa her besinin bir yan etkisi olabilir. Bu nedenle doktorunuzun onay ve görüşlerini almadan tüketmemenizde yarar olacaktır.