Pırasa Nedir?
Pırasa, yılın her mevsiminde yetişen veya iki senede bir yetişen ve genellikle yaprakları için yetiştirilen bir bitkidir. Bazı ülkelerde, tipik olarak salata, hamburger, "taco" ve daha birçok yiyecekte soğuk ve çiğ olarak yenir. Çin dahil olmak üzere bazı yerlerde, pırasa pişirilerek yenir ve pırasanın sapı en az yaprakları kadar önemlidir.
Pırasanın başlangıçta kısa bir sapı vardır, ancak çiçek açtığında genişler ve dallanır, ve karahindibalara benzeyen birçok çiçek başı çıkar, ancak daha kısadırlar. Bu hızla büyüme ve tohum verme safhasıdır. Yemek için yetiştirildiği zaman, bu safha gerçekleşmeden hasat toplanır.
Akdeniz kıyısındaki çorak veya ağaçsızlandırılmış alanlarda ortaya çıkmış olması daha olasıdır. Günümüz pırasasıyla alâkadar olan bu yabanî pırasa "opium" a benzeyen uyuşturucu bir madde olan "lactucarium" içermekteydi. Romalılar, uykuyu kolaylaştırması için pırasayı yemeklerin sonunda yiyerek, bitkinin bu özelliğinden faydalandılar.
Mısırlılar da erken çağlarda pırasayı kullandılar. Hipnotize edici veya uykuyu kolaylaştırıcı özelliğinin yanı sıra erkeklik gücü ile de bağdaştırılıyordu. Oldukça fazla tür sayısı mevcut olmasına karşın, pırasanın gerçek kökenini belirtmek neredeyse imkânsızdır. Kesinlikle, hem Roma, hem de Mısır medeniyetleri çökene değin pırasa yenmeye devam etmiştir. Birçok kimse ise "moder sativa" yı elde edebilmek için yabanî tip olan "serriola" ile hibritlemiştir.
Şu kesin ki, iki medeniyet de pırasayı bir iştah açıcı ve uykuyu kolaylaştırıcı yiyecek olarak gördüler. Eski Yunanda pırasanın yemeklerden önce mi yoksa sonra mı yeneceği kafaları karıştıran bir konu olmuştu. Pergamonlu fizikçi Galen, bir sonraki güne dingin bir kafa ile başlayabilmek adına rahat bir uyku uyuyabilmek için yemeklerden sonra yerdi. Buna karşılık, ondan bir asır önce yaşamış olan Efesli Rufus ise pırasayı zihni bulandıran ve açık fikirli olmayı engelleyen bir şey olarak tanımladı.
Lucas Von Valckenborch'un "Yaz Kinayesi" isimli resmi günümüz tereyağbaşlı pırasalarının günümüz Avrupa pırasalarının ilk kayıtları olabileceğini betimliyor.
Pırasanın Besin Değerleri
Aşağıdaki değerler, 100 gram çiğ pırasa esas alınarak belirlenmiştir;
-
54 kalori
-
2 gram besin lifi
-
18 miligram sodyum
-
3 gram şeker
-
10,7 miligram C vitamini
-
1484 IU A vitamini
-
41,8 mikrogram K vitamini
-
0,8 miligram E vitamini
-
0,2 miligram B6 vitamini
-
0,4 miligram niasin
-
52,5 miligram kalsiyum
-
57 mikrogram folat
-
31,2 miligram fosfor
-
1,9 miligram demir
-
24,9 miligram magnezyum
-
0,1 miligram çinko
-
160 miligram potasyum
-
0,4 miligram manganez
-
0,9 mikrogram selenyum
-
0,1 miligram bakır.
Pırasanın Faydaları Nelerdir?
Sindirimi Kolaylaştırır
Pırasada bulunan lifli maddeler sayesinde zayıflamanıza yardımcı olur ve sindirimi kolaylaştırır.Bu lifler bağırsak içinde su alıp şişerek yer kaplar ve boşaltımı kolaylaştırır.Aynı zamanda zararlı toksinleri de bu şekilde uzaklaştırmaktadır.
Kansere Karşı Korur
Pırasa, akrabası sarımsak gibi yüksek oranda alil sülfür içerir. İçeriğindeki alil sülfür sayesinde tümör oluşumuna neden olan etmenleri ortadan kaldırır.
Kan Damarlarınızı Korur
Hipertansiyon riskinizi azaltmak istiyorsanız beslenmenizde pırasaya daha fazla yer vermelisiniz. Pırasada bol miktarda bulunan kaempferol isimli flavonid kan damarlarınızı serbest radikallerden ve reaktif oksijen türlerinden aktif bir şekilde korurken vücudunuza nitrik asidin verdiği zararları azaltır. Kaempferol aynı zamanda kan damarlarınızı genişletip gevşeterek dinlenmelerine yardımcı olur.
Kalp Krizine Karşı Korur
Araştırmalar pırasanın dahil olduğu allium ailesinin kan basıncını düzenlediğini ve arterlerde kan pıhtısı oluşumunu engelleyerek kalp krizine karşı koruduğunu göstermiştir. Pırasa kalp-damar sağlığını tehdit eden homosistein oranını da düzenlenliyor.
Kilonuzu Korumaya Ve Kilo Vermenize Yardımcı Olur
Kilo vermeye çalışıyorsanız düşük kalorili pırasa size yardımcı olmaya hazır. Yüksek lif içermesi tok hissetmenizi sağlarken metabolizmanızı da hızlandırır.
Kronik İnflamatuvar Hastalık Riskini Azaltır
Pırasa içeriğindeki polifenol ve koempferol bileşikler yardımı ile diyabet, obezite, eklem iltihabı gibi rahatsızlıklarla savaşmanıza yardım eder.
Hamilelik Dönemini Sağlıklı Geçirmenize Yardımcı Olur
Pırasa, 5-methyltetrahydrofolate isimli folik asit içerir. Hamilelik süresince folik asit tüketimi bebeklerde doğuştan oluşabilecek kusurları engellemek için önerilir.
Antioksidandır
Pırasa güçlü bir antioksidan olan polifenoller ile kronik hastalık ve yaşlanmaya sebep olan serbest radikallerle savaşır.
Vitamin Ve Mineral Açısından Zengindir
Düzenli pırasa tüketimi vitamin ve mineral dengesini korumada yardımcıdır. C vitamini yaraların iyileşmesi ve kolajen üretimi için oldukça önemlidir. Piridoksin (B6) fiziksel güce dayalı aktivitelerde ihtiyaç duyulan enerjiyi açığa çıkartır. K vitamini kanın pıhtılaşmasını sağlar ve kemik kayıplarına karşı korur. Demir hemoglobinin üretimi için gereklidir. Manganez metabolik süreçleri kolaylaştıran bir koenzimdir.
Saç Dökülmelerini Önler
Pırasada bulunan folat,selenyum ve diğer besin maddelerini saçların ihtiyaç duyduğu maddelerin karşılanmasına yardımcı olur.Bu sayede saç dökülmelerini önler ve saçları güçlendirir.
Cilt Sağlığını Korur
Pırasada bulunan A,C ve E vitamini sayesinde oksidatif yıkımlar en aza indirilir ve cilt için gerekli besin maddeleri sağlanmış olur.Cilt renk tonunun dengelenmesini sağlar ve güneşin zararlı ışınlarına karşı korur.
Kemik Sağlığını Korur
Pırasada bulunan K vitamini sayesinde kemik sağlığını korur. Kemiklerin güçlenmesi ve sağlamlaşması için üretilen protein K vitamini sayesinde olur.Bu yüzden kemik sağlığı için pırasa önemli bir yere sahiptir.
Göz Sağlığını Korur
Pırasada bulunan lutein maddesi göz sağlığını korur ve oksidatif zararlı etkilere karşı korur.Luteinin antioksidan etkisi vardır.Aynı zamanda katarakt riskini azaltmak için tavsiye edilen sebzeler arasında pırasada yer almaktadır.
