B1 vitamini, B vitamini kompleksine ait hayati bir vitamindir. Sağlıklı bir sinir sisteminin korunmasında ve vücudun kardiyovasküler işleyişini iyileştirmede önemli bir rol oynar.
B1 vitamini B kompleks ailesindeki sekiz suda çözünen vitaminlerinden biridir. Karbohidratların çeşitli vücut fonksiyonlarını yerine getirmek, enerji üretmek için kullanılan glikoza dönüşmesine yardımcı olur. Yağ ve protein parçalanması için B1 vitamini gereklidir.
Bu sağlık yararlarına ek olarak, sindirim sisteminin duvarları boyunca koruma saglar ve sinir sistemi, deri, saç, göz, ağız ve karaciğer sağlığını destekler. Ayrıca vücudun strese karşı koyabilme yeteneğini geliştirir ve genellikle “anti-stres” vitamin olarak adlandırılır.
B1 (Tiamin) Eksikligi
B1 (tiamin) eksikliginde, hücrelerin bazı amino asitlerin ve pirüvik asidin kullanılması azalırken, yag kullanımı artar. Tiamin eksikliginde görülen sorunların ve bozuklukların ana nedeni de budur. B1 vitamini eksikliğinin belirtileri arasında;
-
Uyuşukluk,
-
Sinir,
-
Hafıza kaybı,
-
Uyku,
-
İştah kaybı,
-
Kilo kaybı,
-
Hazımsızlık veya kabızlık sayılabilir.
Tedavi edilmeden bırakılırsa, bu başlangıç semptomları beriberi olarak bilinen ciddi bir tiamin eksikliğine yol açabilir. Bu durum sinir, kalp ve beyin anormallikleri ile karakterizedir, ancak belirtiler kişiden kişiye değişir ve bir dizi faktöre bağlıdır.
Merkezi sinir sistemi enerji ihtiyacını karbonhidrat metabolizmasından karşıladıgı için tiamin (B1) eksikliginde en çok etkilenen vücut bölümlerinden biri de merkezi sinir sistemidir. Nöronlarda kromatoliz görülme riski yükselir. Aynı zamanda, tiamin eksikligi nöron aksonlarını saran miyelin tabakasının aşınmasına ve yok olmasına neden olabilir. Bu ise ciddi nörolojik hastalıklara ve bozukluklara neden olabilir.
Merkezi sinir sistemi ile beraber karbonhidrat metabolizmasıyla enerji ihtiyacını karşılayan diger bir yapı da kalptir. Tiamin (B1) eksikligi ile beraber gelen karbonhidrat metabolizmasındaki düşüş ve sorunlar kalp kasını zayıflatır ve bu zamanla ciddi kardiyovasküler sorunlar yaratabilir. Bunların dışında tiamin eksikligi sindirim sistemi (gastrointestinal) bozukluklara neden olabilir. Tiamin eksikliginin en belirgin sonucu da beriberi hastalıgıdır.
B1 (Tiamin) Vitamininin Önemli Kaynakları
Maya ve karaciğer, B1 vitamininin en zengin kaynaklarıdır. Kepekli tahıllar, çavdar, buğday tohumu ve barbunya da bu vitaminin önemli kaynaklarıdır. Listede ayrıca kuşkonmaz, patates, mantar, marul, ıspanak, ton balığı, bezelye, ayçiçeği çekirdeği, domates, Brüksel lahanası ve patlıcan bulunmaktadır. Bunları ögünlerinize ekleyerek sağlıklı bir B1 vitamini düzeyi sağlayabilirsiniz. Ne yazık ki, aşırı pişme ve uzun süreli soğutma tiamini yok edebilir.
B1 (Tiamin) Vitamininin Sağlık Faydaları
Tiamin birçok önemli işleve yardımcı olur ve vücuttaki önemli besinlerden biridir. Faydaları aşağıda sıralanmıştır;
Enerji Üretimini Teşvik Eder
B1 vitamini kullanılabilir bir enerji formu oluşturmak için oksitlenir, vücudumuzdaki en önemli enerji kaynağı şekerdir. Şeker oksidasyonunda yardımcı olan piruvat dehidrojenaz sistemi adı verilen karmaşık bir enzim sisteminin parçasıdır. Vücudun çeşitli fonksiyonları için enerjiyi serbest bırakan bu enzim sisteminin işleyişi için de gereklidir.
Sinirleri Korur
B1 vitamini sinirlerin gelişimine yardımcı olur. Bu vitaminin eksikliği, dejenerasyona neden olarak sinir hasarına ve ölüme neden olabilir.
Kalp Hastalıklarını Önler
Bu vitamin sinirler ve kaslar arasındaki mesajları iletmek ve kalp fonksiyonlarını sağlamak için kullanılan nörotransmitter asetilkolinin üretimine yardımcı olur. Bu nedenle B1 vitamini eksikliği, düzensiz kardiyak fonksiyonlara neden olabilir. Yedi gün boyunca intravenöz B1 vitamini verildiğinde, konjestif kalp yetmezliği olan kişiler ekokardiyogramlarında önemli gelişmeler göstermiş ve bu da kalp hastalığını önleyebileceğini kanıtlıyor.
Kataraktı Önler
Diğer gerekli besinlerle birlikte kullanıldığında, B1 vitamini katarakt oluşumunu geciktirebilir veya önleyebilir.
Yaşlanmayı Geciktirir
B1 vitamini güçlü bir antioksidandır. Bu da vücudunuzdaki, yaşlanma belirtileri, kırışıklıklar, yaş lekeleri ve organları düzenli olarak etkileyen yaşla ilgili rahatsızlıklardan korur.
Sindirimi Destekler
Bu vitamin ayrıca, gıda partiküllerinin tam sindirimi için gerekli olan hidroklorik asidin salgılanmasına yardımcı olur.
Alzheimer Hastalığını Önler
B1 vitamininin Alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaşlattığı bilinmektedir. Günde 100 mg B1 vitamini takviyesi ile tedavi edildiğinde, bu hastalığa sahip hastalar rahatlama hissetmişlerdir.
Hafızayı Kuvvetlendirir
B1 vitamini hafıza ve konsantrasyon gücünü artırabilir. Ayrıca multipl skleroz ve yüz felci gibi birçok sinir bozukluğunun tedavisinde de kullanılır. Sinir sistemi üzerindeki olumlu etkisinden dolayı “moral vitamini” olarak bilinir.
Kansızlıgı Giderir
B1 vitamini, insanları sağlıklı, aktif ve enerjik tutan kırmızı kan hücrelerinin (RBC) üretiminde önemli bir rol oynar.
Alkolizmin Etkilerini Azaltır
B1 vitamini, siroz, enfeksiyonlar, hipertiroidizm ve alkolizmin diğer etkilerinden kaynaklanan eksiklikleri ortadan kaldırabilir.
İştahı İyileştirir
Bu vitamin iştahı ve zihinsel uyanıklığı önemli ölçüde artırabilir.
Not: B1 vitamini suda çözünen bir vitamindir ve idrar yoluyla atılır. Bu nedenle, gerekli miktarda B1 vitamini düzenli olarak alındıgında dengeli bir şekilde beslendiğinizden emin olun.