Kitosan, kabuklu hayvanların dış iskeletlerinde bulunan kitin maddesinden elde edilen bir polisakkarit olarak tanımlanmaktadır. Kitosan kırmızı kabuklu deniz hayvanlarının (karides,yengeç, vb.) kabuklarından elde edilen doğal bir liftir.

Kitosan Nasıl Bulundu?

Kitosan Japonya da keşfedilmiştir. Japonya da deniz ürünleri çok fazla tüketilmektedir. Kıyıya vuran kırmızı yengeçlerden dolayı kırmızı deniz bile denir Japonya kıyılarına. Deniz kenarında biriken kırmızı yengeçlerin ne olacağı düşünülürken devlet, bilim adamlarının bu kabukları incelemesini ister. Bilim adamları önce bol miktarda kalsiyum olduğunu keşfetmişler; her yerde kalsiyum var deyip bunu es geçmişler. Araştırmalar devam ederken bol miktarda protein olduğunu tespit etmişler; o da her yerde var deyip bu konuyu da önemsememişler. Daha sonra 3. önemli içerik olarak hayvansal lif e rastlamışlar. Önce sebze ve meyvelerde de lif var dedilerse de bir bilim adamı, kırmızı yengeç kabuğunda niye bu kadar lif var diye ısrarla araştırmasını devam ettirmiş. Bu tür lifin doğada hiçbir yerde olmadığını keşfetmiş. Bu lifi ve ait bilgileri incelemeleri için WHO (Dünya Sağlık Örgütü) ya göndermiş. WHO yaptığı incelemeler sonunda Kitosan’ı Allah’ın insan sağlığına sunduğu en büyük hediyelerden biri diye tanımlamış. KİTOSAN ın bilimsel adı kitin lifi dir.

Mide de adeta bir “yağ süngeri” işlevi görür. Bu tabirin nedeni kendi ağırlının bir kaç kat fazlası kadar yağ bağlama kapasitesine sahip olmasıdır. Aynı zamanda vücuttaki ağır metalleri de (kurşun, civa vb.) absorbe ederek (emerek) atılmasını sağlar. Yağ moleküllerini yakalayarak sindirim sistem dışına atabilme özelliğinden dolayı dünya genelinde yaygın olarak kullanılan zayıflamaya ve kolestrolü düşürmeye yardımcı bir besin desteğidir. Diyetle aldığımız yağları kan dolaşımına geçmeden, basen, bel gibi bölgelerde birikmeden bağlanmasını ve vücuttan atılmasına destek sağlar.

Kitosan sadece zayıflamanızda yardımcı olmakla kalmaz, aşırı yağın getirdiği kardiyovasküler (kalp damar tıkanıklığı) hasarların azalmasına da yardımcı olur. Bunun sonucu olarak kandaki, kolestrol ve trigliserit seviyelerinde düşüş meydana gelir. Ayrıca safra asitlerini de bağlayabildiğinden iyi kolestrol HDL’ün artmasına, kötü kolestrol LDL’ün azalmasına destek sağlar. Çünkü vücut safra asidi yapmak için LDL’yi kullanır, LDL miktarı dolaylı yoldan azalmış olur.

Gıda kitosan içeriğine sahip gıda takviye ürünlerinin uzmanlar tarafından -kilo vermeye yardımcı olmak maksadıyla- yemeklerden önce kullanımı önerilmektedir. Bunun temel sebebi ise deasetilasyon prosesinden sonra pozitif yönde elektrik yüküne sahip olan maddenin negatif yüklü lipitlere bağlanması ve buna bağlı olarak sindirim esnasında emilememesidir.

Kitosan hayati bir bileşiktir

1950'lerde hızla artan dünya nüfusu yiyecek sıkıntısına sebep olmuştur. Tarımda kimyasal gübreler ve böcek ilaçlama başlamıştır. Normalde böceklerde bulunan kitin lifi fotosentezle toprağa geçmekteydi. Bu kimyasal işlemler doğada bulunan kitin maddesini yok etmiştir. 1980 lerde artık insanlar doğal olarak kitin lifi bulamamışlardır. İlk olarak gübre arazideki kitini yok etti, sonra ilaçlar insanların kitosan besin zincirini bloke etti. Japon bilim adamları kitosan ın koruyucu yönünü keşfetmişler: eskiden çok dayanıklı olan sebze ve meyveler şimdilerde kitosan eksikliğinden çok çabuk bozuluyor. Gıdaların eski tadı da bu yüzden yok. Kitosan eksikliği hücre aktivasyonunu düşürür. 21. yüzyıl hastalıkları dediğimiz hastalıklar kitosan eksikliğinden dolayı ortaya çıkmaya başlamıştır: 1-Kalp beyin ve damar hastalıkları 2-Tümör 3-Diyabet 4-Bağışıklık sisteminin zayıflaması 5-Fizyolojik sağlık sorunları... WHO 21. Yüzyıl insanının kitosan almasının zorunlu olduğunu ifade etmektedir. Kitosan diğer takviye edici gıdalar gibi tercihe bağlı değildir. Herkes tarafından alınması gerekir.

Kitosan Ne İşe Yarar?

Kitosan, sindirim sonrasında besinsel yağlara ve kolesterole bağlanan, bu yol ile sindirim sisteminde emilimi gerçekleşmeyen jelimsi bir madde meydana getiren çözünmez bir lif çeşididir. Lifler kaşık işlevini üstlenerek besinler yoluyla alınan yağların emilimi ile dışkı yöntemi sayesinde atılmasını sağlamaktadırlar. Kitosan tarafından alıkonulan yağlar, dolaşım sistemine giremezler. Böylece kalori alımı düşer ve kilo vermek kolay bir hale gelir.

Kitosan ile ilişkili olarak çeşitli kullanımlar mevcuttur. Kitosan günümüzde çoğunlukla bir besin takviyesi olarak düşünülmekte ve pazarlaması bu yönde yapılmaktadır. Kilo kaybı, sağlıklı bir şekilde zayıflamak için düşünülen kitosan, aynı zamanda gıdaları, boyaları ve makyajı kalınlaştırma maksatları ile de kullanılmaktadır.

Kitosan'ın Faydaları Nelerdir?

• Vücudun ağır metallerden, serbest radikallerden (hastalık yapıcı bileşenler) ve çeşitli zararlı maddelerden temizlenmesinde rol alır.
• Kanser ve tümör tedavisinde kullanılır.
• Vücutta alkali asit seviyesini dengeleyerek bağışıklık sistemini kuvvetlendirir.
• İnsülin hormonun artışını sağlayarak şeker hastalığının tedavisinde kullanılır.
• Damar içi yağları erittiği için kolesterol hastalıklarının tedavisinde ve karaciğer fonksiyonlarının yükseltilmesinde kullanılır.
• Yara ve yanık tedavisinde etkilidir.
• Bağırsak fonksiyonlarını düzelterek basur, hemoroit ve kabızlık tedavisinde kullanılır.
• Safra asidini emdiği için mide hastalıklarının azalmasına neden olur.
• Bakteri ve benzeri organizmaların üremesine engel olduğu için Japonya’da ameliyat ipliği olarak kullanılır.
• Sigara ve alkol bağımlılığını azaltır.
• Kitosanı cilt temizliğinde kullanabilirsiniz. Yarım fincan ılık su, 2 damla limon ve 1kapsül kitosanla karışım elde edilir. Pamuk yardımıyla cilt bu karışımla silinir.

Kitosan zayıflatır mı?

Kitosan gıda ve sağlıklı yaşam alanında besin takviye edici gıdalar, sağlıklı zayıflama kategorilerinde kullanımı tercih edilen bir üründür. En yaygın kullanımları, sindirim sistemindeki yağları tutarak bloke ettiği için zayıflama hapları üretimindedir. Kitosan, oldukça etkili bir adsorbent olduğundan dolayı kullanım alanları çoğunlukla bu amaca yönelik olmaktadır. Toksik olmaması ve biyoaktif özellikleri mevcut olması sebebi ile ilaç sanayi medikal uygulamalarında sıklıkla kullanılmaktadır.

Kitosan'ın diğer faydaları

Tüm bu yaygın kullanım alanlarında kitosan toksik olmayan bir madde olduğu için gıda endüstrisinde anti mikrobiyel ve antioksidan etki sağlanması, esmerleşme inhibisyonu, emülsiyon oluşturma, durultma, yenilebilir film oluşturma, nem tutma, kıvam arttırma ve absorbsiyon ve benzeri gayelerle gıda katkı maddesi olarak çoğunlukla tercih edilmektedir.

Bunların dışında sahip oldukları nitelikler itibari ile farklı sektörlerde kullanımlarına rastlanmaktadır. Endüstriyel atık sularda bulunabilen ve çöktürülerek uzaklaştırılması zahmetli olan bazı ağır metallerin kitosanla adsorplanma yöntemi ile uzaklaştırılması mümkün olmaktadır.

Tıp ve askeri alanlarda kitosan kullanımı ile karşılaşılmaktadır. Kanama olan bölgeye uygulandığı zaman elektrostatik etkileşimler sayesinde eritrosit hücrelerini yara ağzına doğru çekerek pıhtılaşmayı sağlamaktadır. Bu nedenle ameliyat işlemlerinde veya askeri alanda meydana gelen yaralanma hallerinde kan durdurucu olarak kullanılan bir üründür.

Bitki katkı maddesi, bitki tohumu kaplanması, hayvan yemlerini içeren yiyecek katkı maddesi ve gübre yapımı ziraat alanlarından kitosan kullanım alanlarına örnek olarak verilebilir. Kozmetik sektöründe özellikle saç şekillendirici yapımında, cilt nemlendirmek için üretilen nemlendirici kremlerde, deodorantlarda ve aftershave ürünlerinde koku giderici madde olarak kullanımlarına rastlanmaktadır. Bununla birlikte sargı bezi yapımında, insanlar ve hayvanlar için yara bandı yapımında kullanılan bir madde olarak öne çıkmaktadır.

Kitosan’ın Temel Özellikleri

• Besinsel yağları kendine bağlayarak vücutta metabolize olma
• Karides kabuğundan elde edilen polimer bir maddedir.
• Gıda takviyesi olarak saf veya kompleks form içerir.
• Uzman tavsiyesi ile güven içinde yan etkisi olmadan kullanılabilir.
• Kan yağlarına ve tansiyona olumlu yönde etkilerinin olduğu bazı araştırmalar neticesinde tespit edilmiştir.
• Kilo vermeye katkı sağlamaktadır.