Ebegümeci Nedir?
Dünya üzerinde birçok iklim ve toprak şartlarına uyumlu şekilde yetişmektedir. Ama genetik yapısı açısından incelendiğinde ebegümeci genel olarak, Afrika, Asya ve Avrupa bölgelerindeki iklim şartlarına uygun olarak bu bölgelerde yetişmektedir. Ebegümeci bitkisi, dünyanın her yerinde rahatlıkla yetişebilmekte, çeşitli toprak türlerine uyumlu olarak büyüyebilmektedir. Özellikle Akdeniz ülkelerinde sebze olarak tüketilen ebegümeci, güneşli, yağmurlu iklimlerde ve kumlu killi topraklarda iyi şekilde yetişmektedir.
Aslında, güzel, tatlı, mor renkli çiçeklere sahip olan ebegümeci bitkisinin yeşil yaprakları yenilebilir özelliktedir. Birçok türü yenebilen ebegümeci bitkisinin yaprakları sebze olarak tüketilmektedir. Ülkeden ülkeye değişiklik gösteren yemek kültürüne bağlı olarak, ebegümeci bitkisi de farklı şekillerde tüketilmektedir. Ülkemizde genellikle, ebegümeci bitkisi, bulgur ya da pirinç katılarak pişirilmektedir. Ayrıca ebegümeci yaprakları dolma yapılarak da kullanılmaktadır. Kore ve Çin gibi uzak doğu ülkelerinde de tüketilen ebegümeci bitkisi, kaynatılarak ya da kavrularak pişirilmektedir. Oldukça hafif bir lezzete sahip olan ebegümeci, sağlık açısından birçok faydası olan bir bitkidir.
Çok kolay şekilde yetişen ebegümeci otu, kısa ömürlü ama çok yıllıklı bir bitkidir. Aslında bir süs bitkisi olan ebegümeci, yumuşak ve hafif bir lezzete sahip olduğu için, salatalarda ya da mezelerde kullanılabilmektedir. Ebegümeci ayrıca çayı yapılarak içecek şeklinde de tüketilebilmektedir. İlkbaharın erken dönemlerinde tohumları ekilen ebegümeci yaza doğru filizlenmektedir.
Ebegümeci otu hem çiğ olarak hem de kaynatılarak tüketilebilmektedir. Ebegümecinin hem pişirilmiş hem de çiğ hali oldukça zengin besin değerlerine sahiptir. Ebegümeci, insan sağlığı için faydalı olan polisakkarit kaynağı olduğu gibi aynı zamanda iyi bir antioksidan bitkidir. Yağ asitleri, karotenoid ve flavonoid içeren ebegümeci, A ve C vitamini bakımından zengindir. Özellikle ebegümeci bitkisinin yaprakları, kalsiyum, magnezyum, demir, selenyum ve potasyum bakımından zengin olmasının yanında ayrıca, pektin, klorofil ve lif bakımından da zengindir.
Cilt Sağlığına Faydaları
Ebegümecinin cilt sağlığı açısından birçok faydası vardır. Ciltteki şişmelerin azalmasına yardımcı olur. Cildin yenilenmesini sağlar. Cilt hücrelerinin bağışıklıklarının artmasına yardımcı olduğu gibi serbest radikallerin verdiği zararı azaltabilir. Cildin yaşlanmasını geciktirir. Ebegümeci aynı zamanda ciltte meydana gelen yara ve yanıklara karşı da tedavi amaçlı kullanılabilir. Bunun için ebegümecini kaynatarak lapa halinde cildin etkilenen kısmına uygulamanız yeterlidir.
Ebegümecinin Saç Sağlığına Faydaları
Ebegümecinin 2-3 dakika suda kaynatılarak saçlara uygulanması hem saçların temizlenmesine hem de kafa derisinin temizlenmesine yardımcı olur. Bu işlem, kaşıntı sorunlarının giderilmesini sağlar ve kafa derisindeki yağların temizlenmesini sağlar. Ayrıca saçı yumuşatır ve doğal bir parlaklık kazandırır. Ebegümeci, saçların sağlıklı ve daha hızlı büyümesine yardımcı olur.
Sindirim Sistemi ve Mide Sağlığına Faydalıdır
Bazı sağlık uzmanları ebegümecinin mide sağlığını koruduğunu savunmaktadırlar. Hatta bir kısım sağlık uzmanları gastrit hastalığına iyi geldiğini belirtmektedirler. Bunun dışında bağırsak sağlığını da korumaya yardımcı olur. Kaynatılarak içildiğinde kabızlığın giderilmesine yardımcı olabilir.
Solunum Yolu Sistemi İçin Faydalıdır
Ebegümecinin özellikle üst solunum yolları için faydalı olduğu düşünülmektedir. Aynı zamanda astım ve bronşit gibi hastalıklara iyi geldiği ve astım ataklarını geciktirici özelliğinin olduğu söylenmektedir. Göğüs yumuşatan, balgam söktüren ve öksürüğe iyi gelen ebegümeci, solunum yolları rahatsızlıkları için birebirdir.
Ebegümecinin solunum yolu sağlığı için ayrıca tüketim şekli de önemlidir. Bunun için ebegümeci sonbahara doğru toplanmalı ve güneşte kurutulmalıdır. Kurutulmuş olarak uzun süre muhafaza edilmesi kolaydır. Kullanmak istediğiniz zaman 1 yemek kaşığı kurumuş yaprak ve çiçekleri karıştırarak 1 bardak suda 15 dakika demlemeye bırakın. Günde ortalama 3 bardak tüketmeniz yeterlidir.
Ateş Düşürücü Özelliği Vardır
Özellikle kış aylarında meydana gelen soğuk algınlıklarına karşı etkilidir. Bunun yanında üşütmeden kaynaklanan ateş düşürücü özelliği vardır. Terleme sonucu bünyenin rahatlamasını sağlar.
Kolesterol ve Kan Basıncı
Birçok kaynak ebemgümecinin kolesterol ve kan basıncı için de faydalı olduğunu belirtmektedir. Fakat sağlık uzmanları bu konuda farklı görüşleri savunmaktadır. Bazı sağlık uzmanları ebegümecinin kolesterol ve kan basıncını olumsuz yönde etkilediğini savunmaktadırlar. Kolestrol ve kan basıncı için ebegümecinin dozunun ayarlanmasının zor olduğunu düşünüyoruz. Bu yüzden ebegümecinin bu faydasını not olarak düşüyoruz ama bir sağlık uzmanının kontrolü dahilinde tüketilmesini öneriyoruz.
Anti-İltihap Etki
2010 şubat tarihinde yayınlanan bir tıp makalesine göre, ebegümeci anti-iltihabik özellik gösteren bir besin kaynağı olarak saptanmıştır. Beta-sitosterol isimli bir kimyasal içeren ebegümeci, içermiş olduğu bu madde sayesinde iltihap oluşumunu önler ve vücuttan iltihap atılmasına yardımcı olur.
Ebegümeci, anti-iltihap özelliği sayesinde, ciltte oluşan yaraların iyileşmesine yardımcı olur, özellikle yanık yaralarını iyileştirici etki göstermektedir. İltihapların cilde verdiği zararları en aza indiren ebegümeci, eklemlerde meydana gelen eklem iltihabının giderilmesine de yardımcı olur.
Bağışıklık Sistemi
Önemli miktarda beta-sitosterol içeren ebegümeci, içeriğinde doğal olarak bulunan bu kimyasal sayesinde, bağışıklık sistemini güçlendirir, beyaz kan hücrelerinin hasara uğramasını önler ve vücudun savunma mekanizmasını geliştirir.
Hücre Yenileyici
Yapılan araştırmalara göre ebegümeci, mukus salgılayan zarlarda gelişen tahriş ve hasarları gidermeye yardımcıdır. Hücre zarını koruyan ve hücre zarında gelişen hasarları iyileştiren ebegümeci, hücreleri kansere karşı korur, kanserli hücrelerin çoğalmasını engeller.
Diş Eti İltihabı
Zaten anti-iltihap özelliği bulunan ebegümeci, diş eti iltihap oluşumunu önler ve eğer diş etlerinde iltihap oluşumu gerçekleşmiş ise, bu iltihap ile mücadele eder. Ebegümeci ayrıca, diş etlerinde yaşanan ağrı ve sızıları dindirmeye yardımcı olur.
Böbrek Sağlığı
Ebegümeci çok iyi bir anti-iltihap olduğu için, böbreklerde iltihap oluşumunu ve taş oluşumunu engeller. Ebegümeci ayrıca, safra kesesi sağlığını korur ve safra kesesinde taş oluşumunu engeller.
Ebegümecinin Zararları
Ebegümeci ve ebegümeci çayının sağlık açısından birçok faydasının olduğunu hep birlikte inceledik ama bazı durumlarda ebegümecini tüketiminin riskleri vardır.
Ebegümeci özellikle yanlış ve aşırı tüketilmesi durumunda sağlık açısından bazı sorunlara neden olabilir. Birçok sağlık uzmanı, ebegümecinin 1 haftadan fazla tüketilmesini önermemektedir. Çay olarak tüketildiğinde ise günde 3 bardak sınırı aşılmamalıdır. 3 bardak çay ise güne yayılmalı, arka arkaya içilmemelidir.
Ebegümecinin Zararları Şu Şekilde Sıralanabilir:
Ebegümecinin kan basıncını düşürücü özelliği bulunduğundan düşük kan basıncı sorunu olan kişilerin ebegümeci tüketiminden uzak durmaları gerekmektedir. Çünkü mevcut sorunu daha da arttırır ve bu durum kalp ve bünyeye zarar verebilir.
Gebelik döneminde olan anne adaylarına ebegümeci tüketimi tavsiye edilmez. Rahim ve o bölgede kan akışını arttıracağı için düşük yapma riskini arttırmaktadır. Bu yüzden gebelik döneminde ebegümeciden uzak durulması gerekir.
Sinirsel sorunları olan kişilere önerilmez. Özellikle epilepsi hastalarının doktorlarına başvurmadan ebegümeci tüketmeleri asla önerilmez. Bazı durumlarda sağlıklı insanlarda sarhoşluk hissi ve halüsinasyona neden olabilmektedir.
Ebegümeci çayı bazı insanlarda gözlerde kaşıntı, kızarıklık, nezle ve sinüs sorunları gibi alerjik problemlere neden olabilir.
