Kapari Nedir?
Kapari özellikle İtalyan yemeklerinde kullanılan zarif, baharatlı ve egzotik bir sebzedir. Kapari esas olarak baharat veya garnitür olarak kullanılır. Tat olarak daha yaygın kullanılsa da, şaşırtıcı bir şekilde pek çok sağlık faydasına sahiptir. Kapari ayrıca Hintçe’de ‘Kabra’, Telugu’da ‘Kokilakshamu’, Kanada’da ‘Mullukattari’ olarak da bilinmektedir. Benzersiz, narin aromalı kapari, yavaş büyüyen bir bitki olan kapari çiçek tomurcuğudur. Bu tomurcuklar, Akdeniz havzasının dört bir yanındaki mutfaklarda en çok kullanılan malzemelerdendir. Tomurcuklar botanik olarak Capparace cinsindeki Capparaceae ailesine aittir. Bilimsel adı ise Capparis spinosa’dır. Bitki, Akdeniz’e özgü dikenli, yaprak döken bir çalıdır. Sıcak, nemli iklimi tercih eder ve Kıbrıs, İtalya, Yunanistan, Kuzey Afrika ve bazı Küçük Asya bölgelerinde bol miktarda yetişir. Çalı, dikiminin üçüncü yıl dönümünden sonra çiçek (kapari) tomurcuğu üretmeye başlar. Genel olarak, küçük tomurcukları, günün erken saatlerinde elle toplanmaktadır. Hasattan kısa süre sonra, tomurcuklar yıkanır ve birkaç saat güneşte solmasına izin verilir ve kavanozlara konur. Tuz, sirke, tuzlu su veya zeytinyağı ile korunur. Ticari uygulamada, kapari kategorize edilir ve büyüklüklerine göre pazarlarda satılır. Küçük boy tomurcuklar, büyük olanlardan daha fazla değerlidir. Kapari, mutfakta bir baharat olarak uzun bir geçmişe sahiptir ve günümüzde hala bir baharat olarak kullanılmaktadır. Çin’deki arkeolojik bulgular kaparinin tıbbi bir amaçla kullanıldığını göstermektedir. Eski Yunan’da kaparinin yemeklerde ve tıpta kullanıldığı bilinmektedir.
Kapari, “Capparis Spinosa”nın olgunlaşmamış çiçek tomurcuklarına verilen addır. Kapari, Akdeniz’e ve Asya’nın bazı bölgelerine ve Güney Afrika’ya özgü yaprak döken bitkilerdir. Akdeniz mutfağında çok kullanılan bir bitki olduğu da yadsınamaz bir gerçektir. Bu bezelye boyutundaki tomurcuklar yetiştirildikten sonra güneşte kurutulur ve narin limon lezzetinden dolayı turşuda kullanılırlar. Antik tarih, Sümer yemeklerinde kapari kullanıldığını söylemektedir. Kapari boyutu, biber ile yeşil zeytin ebadına kadar değişen boyutları bulunmaktadır. Büyük kapari, daha fazla lezzet verirken, küçük kapariler ise daha fazla aroma vermektedir. Kapari tomurcukları elle toplanır. Yemeklere lezzet katmakla kalmazlar, aynı zaman sağlık yararları ile de bilinirler. Bir çorba kaşığı kapari, sadece iki kalori içerir. Dolayısıyla, düşük kalorili bir diyet yapıyorsanız kapari iyi bir seçenek olabilmektedir. Düşük kalorinin yanında, antioksidanlar ve optimum sağlık için gerekli vitaminleri de içerir.
Kaparinin Sağlığa Faydaları
Saç Sağlığına İyi Gelir: Kapari içerdiği vitamin B ve demir ile saçların uzamasına ya da saç kaybının önlenmesine etki edebilmektedir. Vitamin B kafa derisi için yeterli miktardaki kanın düzgün bir şekilde akmasını sağlamaktadır. Bu nedenle, kıl kökleri, saç telleri ve kafa derisi beslemekte; sağlıklı ve parlak saçlara destek olmaktadır.
Güçlü Bir Antioksidandır: Kapari rutin ve flavonoid bileşenler açısından oldukça zengindir. Bu bileşenler ayrıca antioksidan etkili kaynaklardır. Antioksidanlar kanser ve deri hastalıklarına neden olan serbest radikalleri önlemesiyle bilinmektedir. Rutin ise düzgün kan dolaşımı sistemine yardımcı olmaktadır. Yapılan son araştırmalar kuercetin bileşeninin analjezik, anti enflamatuar, antibakteriyel ve anti-kanserojen özelliklere sahip olduğunu ortaya koymuştur.
Mineral Kaynağıdır: kapari demir, kalsiyum, bakır ve sodyum kaynağıdır. İçerdiği yüksek orandaki kalsiyum güçlü kemiklere ve dişlere yardımcı olmaktadır. Bakır ise yardımcı bir katalizör olarak enzimlerin üretilmesi için belirli proteinleri bir araya getirmektedir. Demiri depolamak ise oksijen kullanımı ve kas yapısı için oldukça önemlidir. Bu besinleri sindirmek vücuda yardımcı enzimlerim üretiminde önemli bir parçadır.
Vitamin Kaynağıdır: Bu lezzetli bitki A vitamini, K vitamini, niasin ve riboflavin içermektedir. Bu vitaminler ise görme yetisini artırarak karanlıkta bile rahat görmemize yardımcı olur. Aynı zamanda bazı kanser türlerinin oluşumu riskini azaltırken, enfeksiyonları vücuttan atmak için bağışıklık sistemini güçlendirmektedir. Diğer yandan vitamin K ise kemik sağlığı için önemli bir rol oynamaktadır.
Sindirime Yardımcı Olur: Kapari sindirime yardımcı lifleri barındırmaktadır. Bu durumda sindirime yardımcı olarak yiyecekler henüz kaloriye dönüşmeden onları atabilme özelliği taşımaktadır. Ayrıca kabızlık gibi bazı sindirim problemlerini de rahatlatmaktadır. Bu lifler diğer yandan kardiyovasküler hastalık riskini de azaltmak için oldukça etkili olarak kabul edilmektedir.
Kolesterol Düzeylerine Etki Eder: kapari rutin bileşeni içermesi nedeniyle kan içindeki kötü kolesterolü (LDL) düşürmeye yardımcı olmakta aynı zamanda kan damarlarının dolaşımına destek olmaktadır. Kaparinin içinde bulunan niasin ise LDL kolesterol seviyelerini düşürmede oldukça etkili olarak kabul edilmektedir.
Kansere Karşı Etkilidir: ”Science Daily” yayınına göre, yapılan bir araştırmada DNA ve hücrelerde oluşabilecek hasarlara karşı içerdiği bileşenler nedeniyle kaparinin bir koruma oluşturabileceği sonucuna varılmıştır. Bu bileşenler kanser ve kalp hastalıklarının gelişmesini engellemede önemli bir rol oynamaktadırlar.
Bağışıklık Sistemini Güçlendirir: kapari vitamin A deposu olduğu için görme yetisini artırdığı gibi belirli kanser risklerine karşı da korumaktadır. Bu vitamin aynı şekilde enfeksiyonlarla mücadele eder ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Bunun yanı sıra, kapari çeşitli enfeksiyonlardan vücudu koruyan vitamin K içermektedir. Kemik sağlığına da oldukça etki eden kapari, kıkırdak dokunun gelişmesini sağlamanın yanı sıra sinir sistemi içinde önemli bir yol oynamaktadır.
Kalp Sağlığını Destekler: yapılan araştırmalarda kaparinin yağ oksidasyonunu önlemeye yardımcı olduğu keşfedilmiştir. Ayrıca, kapari içerdiği bileşenler, antioksidanlar ve vitamin E ile kanser riskini önlediği gibi kalp hastalıkları riskini de azaltmaktadır.
Cilt Sağlığını Destekler: Kapari tahriş ve kızarıklık ile kendini gösteren iltihaplanmaya bağlı sivilce gibi cilt problemlerinin tedavisinde en iyi seçeneklerden biridir. Bu nedenle birçok cilt bakım ürünlerinin içeriğinde de yer almaktadır. Kapari antioksidanlar içermesi nedeniyle kırışıklık ve ince çizgiler gibi yaşlanma belirtilerini geciktirmek için yardımcı olabilmektedir.
Kemikleri Güçlendirir: kapari yüksek miktarda vitamin K içermektedir. Kemik sağlığı için oldukça önemli olan bu vitamin; zayıf kemik yoğunluğuna bağlı olarak oluşan osteoporoz ve artrit gibi kemik hastalıklarının oluşum riskini oldukça azaltmaya yardımcı olabilmektedir.
Enerji Verir: vitamin B12 aktif ve enerjik vücut halinden sorumludur. Bu vitamin ise kaparide oldukça büyük miktarlarda bulunmaktadır. Bu nedenle kapari tüketimi gıdaları enerjiye dönüştürmeye yardımcı olabilmekte; böylece gün boyunca dinamik ve aktif kalmaya destek olabilmektedir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler ;
Yemek ile tüketildiğinde, kapari çoğu insan için güvenli olarak kabul edilmektedir. Kaparinin tıbbi dozlarda kullanımıyla ilgili yeterli bilgi olmadığından güvenirliği yeterince net değildir. Deri döküntüsü ve tahrişe neden olabilmektedir.
Hamilelik ve Emzirme: kapari yemeklerle beraber kullanıldığında bu dönemlerde güvenli olarak kabul edilmektedir. Tedavi yöntemi olarak büyük miktarlarda tüketiminin güvenli olup olmadığıyla ilgili yeterli bilgi yoktur. Bu nedenle, gıdalarla beraber normal miktarlarda almakta fayda vardır.
Diyabet: Kapari şeker hastalığı olan kişilerde kan şekeri kontrolünü etkileyebilmektedir. Eğer diyabetiniz varsa, kapari tüketimi durumunda kan şekeri düzeylerine dikkat edilmelidir.
Cerrahi: Kapari kan şekeri seviyelerini etkileyebilir. Bu nedenle, belirlenen ameliyat tarihinden en az 2 hafta önce kapari tüketiminin durdurulması gerekmektedir.
