Apse Nedir?
Apse, bir yerde irin birikmesidir. Bakteri enfeksiyonlarına karşı vücudun verdiği bir karşılıktır. (Latince abscessus, ayrılıp gitmek, sözcüğünden türemiştir)
Vücudun herhangi bir yerinde bir doku ya da organda oluşan apse, kendini ağrı, kızarıklık ve şişikler yaparak belli eder. Bazı apseler kendiliğinden dışarı açılır ve akar. Apse`nin açılmadığı durumlarda bu işi ameliyatla yapmak gerekir.
Apsenin Türleri
Sıcak ve soğuk olmak üzere ikiye ayrılır:
Sıcak apselerde her zaman yangılı bir dönem vardır. İrin toplandığında o bölge kızarır, ateş, ağrı ve şişlik vardır, sancı olur. Çevresi sert, ortası yumuşak ve oynaktır.
Soğuk apseler, kemik eklem ya da lenf bezlerinde tüberküloz basilinin yaptığı apse tipidir. Deri altında renk değişikliğine yol açmayan, ağrısız ve ateşsiz bir şişlik belirir. Bir süre sonra ortasında yumuşama başlar, deri morlaşır, apse kendiliğinden deriye açılarak (fistülleşme) akmaya başlar.
Apse Belirtileri Nelerdir?
Apsenin belirtileri aşağıdaki gibidir:
Derinin altında ele gelen sert bir kitle
Etkilenen bölgede acı ve hassasiyet
Etkilenen bölgede sıcaklık ve kızarıklık
Etkilenen bölgede gözle görülebilen sarı ya da beyaz irin (apsenin baş vermesi)
Ateş
Titreme
Bazı apseler tedavi edilmediği takdirde enfeksiyon derinin altındaki başka dokulara ve hatta kan dolaşımınıza bile yayılabilir.
Eğer apse daha derin dokulara yayılırsa ateş ve hastalık hissi gelişebilir.
Apse Nasıl Geçer? ApseTedavisi Nasıl Olur?
Küçük apseler genellikle tedaviye ihtiyaç duymadan kendiliğinden akar, küçülür ya da kuruyup yok olurlar. Ancak daha büyük apselerin tedavisinde antibiyotik kullanılabilir ya da drenaj işlemi gerekebilir. Apse drenajında ise genellikle derinin altına bir iğne sokulur ya da apsenin üzerinde ufak bir kesik oluşturulup apsenin içindeki irin boşaltılır.
Apse tedavisinde kullanılan bazı yöntemler şunlardır:
Evde Apse Tedavisi
Çoğu küçük apse evde tedavi edilebilir. Apseye sıcak kompres yapmak apsenin küçülüp akmasına yardımcı olacaktır. Sıcak kompres için ılık bir bez ile apsenin üzerine çok az baskı yapılır. Bir bezi ılık suya batırabilir ve fazla suyu sıkıp apseli bölgeye koyabilirsiniz.
Apse Drenajı
Eğer apseniz evde tedavi yöntemi ile geçmiyor ve daha da kötüleşiyorsa doktora danışmalısınız. Doktorunuz drenaj işlemi uygulamaya karar verebilir.
Apse drenajında doktorunuz apseli bölgeyi uyuşturarak apsede bir kesik açıp içerideki irinin dışarı akmasını sağlar. Bu işlemden sonra yara çeşitli cerrahi materyaller ile kapatılır ve yaranın iyileşmesiyle apsenin tekrarlamaması sağlanır. Müdahaleden sonra doktorunuz yaranın enfeksiyon kapmaması için antibiyotik yazabilir.
Antibiyotik Tedavisi
Ciddi apse vakaları genellikle antibiyotikler ile tedavi edilir. Eğer aşağıdaki durumlardan birine sahipseniz doktorunuz dicloxacillin ya da cephalexin gibi antibiyotikler reçete edebilir:
Yüzünüzde apse varsa (komplikasyon riski daha yüksektir)
Deri altı yangısı varsa
Birden çok apse varsa
Bağışıklık sistemiyle ilgili bir hastalığınız varsa
Eğer doktorunuz apsenin Metisilin Dirençli Stafilokok Aureus bakterisi yüzünden olduğunu düşünüyorsa clindamycin ya da doxycycline gibi antibiyotikler reçete edebilir. Tedaviden sonra apsenin nüksetmemesi gerekir.
Apseden Korunma Yöntemleri Nelerdir? Apseyi Önlemek İçin Neler Yapmalı?
Apseyi tamamen önlemek mümkün olmayabilir ancak apseden korunmak ve riski azaltmak için uygulayacağınız bazı yöntemler mevcuttur. Apseye sebep açan bakteriyel enfeksiyon riskinizi azaltmak için şunları yapabilirsiniz:3
Ellerinizi sık sık yıkayın.
En küçük kesikleri ve yararları bile bol su ve sabunla yıkayıp antibakteriyel kremler sürün.
Kesiklerinizi ve yaralarınızı sarın.
Ayrıca, havlular, çarşaflar, diş fırçası, tıraş bıçağı, makyaj malzemeleri ve kıyafetler gibi kişisel eşyalarınızı başkalarıyla paylaşmamak da riski azaltabilir. Eğer vücudunuzda yara ya da kesik varsa çarşaflarınızı ve havlularınızı kaynar su ve deterjanla yıkayın ve ütüleyin.
Apsenin içindeki irini sıkarak çıkarmaya çalışmayın, bu apsenin içindeki bakterinin diğer bölgelere yayılmasına yol açacaktır.
Bacaklarınızı, yüzünüzü, koltuk altı ya da bikini bölgenizi tıraş ederken dikkatli olun ve cildinizi kesmemeye çalışın. Kesik oluşursa hemen bol su ve sabunla yıkayıp antibakteriyel merhem sürün.