Elektronik sigara ya da diğer adıyla e-sigaranın çalışma prensibi, kullanıcının ciğer yolu ile içine çektiği sıvıyı aeresol haline getirmektir. Söz konusu sıvının içinde sıklıkla bulunan maddeler nikotin, aroma ve diğer katkı maddeleridir. Elektronik sigaranın içinde yer alan nikotin de tıpkı normal sigarada bulunan nikotin gibi bağımlılık yapma özelliğine sahiptir. Elektronik sigaralar tütün ürünü olarak kabul edilir, çünkü çoğu tütün bileşiminde bulunan nikotin maddesini barındırır.
Elektronik Sigarada Bulunan Katkı Maddeleri
Elektronik sigara, bileşiminde nikotinden daha farklı zararı olabilecek bazı bileşenleri içerebilir. E-sigara içinde bulunan nikotin dışındaki zararlı maddeler şunlardır:
· Solunum yolu ile akciğerlerin derinliklerine kadar ulaşabilen ultra ince parçacıklar
· Akciğer hastalığı ilişkisi bulunan diasetil gibi yapay tatlandırıcılar
· Uçucu organik bileşikler
· Kalay, kurşun, nikel gibi ağır metaller
· Kansere yol açabilen kimyasallar
Elektronik Sigara Kullanmanın Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?
Elektronik sigaraların uzun vadeli etkileri hakkında kesin bilgiler vermek için henüz erken görünüyor. Bilim insanları konu üzerinde çalışmalarını sürdürüyor.
Elektronik sigaraların pek çoğu sağlık açısından olumsuz etkileri kanıtlanmış bir madde olan nikotin içerir. Nikotinin sağlık üzerine başlıca etkileri şunlardır:
· Nikotin yüksek düzeyde bağımlılık yapıcı bir maddedir.
· Nikotin gelişmekte olan fetüsler için toksik özellik taşır
· Nikotin 20’li yaşların başlarına hatta ortalarına kadar süren ergen ve genç yetişkinlerin beyin gelişimine zarar verebilir
· Nikotin hamile yetişkinlerde ve gelişmekte olan bebeklerde önemli derecede sağlık sorunları oluşturabilir.
Bütün bunlara ilaveten elektronik sigara aerosolünün bileşiminde, nikotinin dışında kanserojen etkiye sahip kimyasallar ve akciğerlerin derinliklerine ulaşabilen küçük parçacıklar bulundurur.
Fakat her şeye rağmen belirtilmesinde yarar bulunan önemli bir nokta elektronik sigara aerosolü yanmış tütün ürünlerinden çıkan dumandan daha az zararlı kimyasal içerir. Yine de bu bilgi elektronik sigaranın güvenli olduğunu göstermez.
Elektronik Sigaranın Yan Etkileri
Elektronik sigara kullanımında yaygın olarak rastlanan yan etkiler ağız kuruluğu, öksürük, bulantı ve baş ağrısıdır. Bunun yanı sıra elektronik sigaranın uzun vadeli ciddi yan etkileri arasında kardiyovasküler hastalıklar, akciğer hasarı, akciğer hastalığı, nikotin bağımlılığı ve zehirlenme riski gelir.
2021 Yılında Uluslararası Çevre Araştırmaları ve Halk Sağlığı Dergisinde yayınlanan bir araştırma kapsamında her gün elektronik sigara kullanan bireylerin yaklaşık % 40’ının yaşadıkları yaygın yan etkiler şunlardır:
· Öksürük
· Ağız ve boğaz kuruluğu ve/veya ağrısı
· Nefes darlığı
· Ağız ve boğaz tahrişi
· Baş ağrıları
· Baş dönmesi
· Mide bulantısı
· Kalp çarpıntısı
· Uyku hali
· Gözlerde tahriş
· Tat duygusunda zayıflama
· Ağız, dudaklar ve boğazda yanma ve kaşınma hissi
· Diş eti hastalıkları ve/veya diş eti tahrişi
Yine 2021 yılında Journal of Dental Research dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre e-sigarada yaygın olarak kullanılan kimyasallar arasında bulunan propilen glikol ve gliserin de boğazda tahriş yaratabilen ve kuru öksürüğü tetikleyici etkisi olan üst solunum yolunu tahriş edici maddelerdir.
Elektronik Sigaranın Potansiyel Uzun Vadeli Zararları
Elektronik sigaranın yol açabileceği sağlık zararları hakkında kesin olarak konuşulabilmesi için daha çok araştırma yapılması gerekiyor. Ancak araştırmacılar buldukları bilimsel sonuçlar doğrultusunda elektronik sigara kullanımının ve kalp, akciğer ve nörolojik hasarlar gibi uzun vadeli sorunlara yol açabileceğini vurguluyorlar.
Söz gelimi 2022 yılında yapılan iki araştırma sonuçlarına göre elektronik sigara içmek kan damarlarını geleneksel sigara kadar tahrip edebiliyor. Ayrıca yine aynı araştırmada yer alan bir başka bilgiye göre e-sigara ve geleneksel sigaranın birlikte kullanımının riskleri daha da yükselttiği ortaya konuldu.
Elektronik Sigara Kullanımının Yol Açabileceği Ciddi Yan Etkiler
Uzun süreli elektronik sigara kullanımı sonucu oluşabilecek ciddi sorunlar şunlardır:
· Nikotin bağımlılığı
· Ciddi boyutta akciğer hasarı
· Kriptojenik organize pnömoni (COP) GELİŞİMİ
· İnme
· Kalp krizi
Sık Sorulan Sorular
1. Elektronik sigara ergenlere nasıl zarar verir?
CDC raporlarına göre elektronik sigara kullanımı çocuklar gençler ve genç yetişkinler için güvenli değildir. E-sigara bileşiminde nikotin bulunduğu için gençler gelecekte daha kolay sigara bağımlısı olacaklardır. Bunun yanı sıra nikotin beyin gelişimini de olumsuz etkileyebilir. CDC araştırmalarına göre bir tek e-sigara kapsülü ortalama 20 adet geleneksel sigara kadar nikotin içerir.
Elektronik sigara suyunda bulunan bazı bileşenlerin yutulması sorun yaratmasa da, solunum yoluyla vücuda alınması akciğer hasarına yol açabilir. Bilimsel raporlarda belirtildiği üzere e-sigara kullanımı ve astım gelişimi arasında bağlantı vardır.
2. Hamileyken elektronik sigara kullanmanın riskleri nelerdir?
CDC verilerine göre hamilelik döneminde elektronik sigara kullanımı güvenli değildir. Özellikle nikotin bebeğin beyin ve akciğer gelişimine zarar vererek, diğer organları da etkileyebilir. Ayrıca elektronik sigaranın bileşiminde bulunan diğer aroma ve kimyasallar da bebeğin gelişimini olumsuz etkileyebilir. 2021 yılında yapılan bir başka bilimsel araştırma sonuçlarına göre hamilelik döneminde e-sigara kullanan kadınların düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma olasılığının %33 oranında daha yüksek olduğu belirtildi.
3. Elektronik sigara kullanımı ile bağlantılı kanser türleri nelerdir?
Elektronik sigara kullanım ile bağlantılı olduğu düşünülen kanser türleri şunlardır:
· Oral kanser türleri, e-sıvı buharı bileşiminde kanserojen karboniller bulunur. Bu madde farenks ve bronşiyal hava yolları DNA ile reaksiyon girerek, hücre ölümüne sebep olur.
· Akciğer kanser türleri, e-sigara aeresollerinde bulunan kimyasallar akciğer hücrelerinde DNA hasarına ve iltihaplanmaya yol açabilir.
· Kafa ve boyun kanserleri, yapılan araştırmalar e-sigara buharından kaynaklı oksidatif stresin DNA hasarına da yol açabileceğini öne sürüyor.
Elektronik sigara kullanımı kansere yol açabileceği gibi kanser tedavisi gören kişileri de etkileyebilir. Kemoterapi sırasında elektronik sigara kullanımı tedavinin etkinliğini azaltabilir.
