İnsülin glikozun vücut hücrelerine girerek yararlı olabilmesi için kanda bulunan glikoz düzeyini düşüren bir hormondur. İnsülin hormonu normal koşullarda vücut tarafından yeterli dozda üretilir. Vücut kendisi, yeteri kadar insülin üretemediği takdirde, şeker hastalığı ortaya çıkabilir. Doktorlar şeker hastalığını tedavi etmek için insülin hormonu kullanıyorlar. Böyle durumlarda insülin vücuda şırınga yardımıyla enjekte edilir.

Bu yazıda insülin iğnesinin nasıl yapıldığı hakkında bilgi veriyoruz. İnsülin enjeksiyonu yapmak için doğru şırınganın doğru miktarda insülinle doldurulması, enjeksiyonun nereye ve nasıl yapılacağının bilinmesi gereklidir.

İnsülin İğnesi Yapılması İçin Hazır Olunması

Kullanılacak ilacın adı ve dozu doğru olarak bilinmelidir. Kullanılan insülin ve şırınga tipi birbirine uyumlu olmalıdır. Standart insülin iğneleri 1 ml’de 100 birim içerir. Bu bileşen U-100 İnsülin olarak da tanımlanır. İnsülin şırıngalarının büyük bir çoğunluğu U-100 insülin enjekte edecek şekilde işaretlenmiştir. Standart olarak üretilen 1 ml insülin şırıngasında yer alan her küçük çentik 1 ünite insüline denk gelir. Daha konsantre formda insülinlerde bulunmaktadır. Bunlara U-500 ve U-300 örnek verilebilir.

Genellikle U-500 şırıngalarını bulmak biraz zordur. Bu nedenle eczacınız U-500 insülini U-100 şırıngaları ile kullanmanızı isteyebilir. Günümüzde insülin şırıngaları ya da konsantre insülin kolaylıkla bulunabilir. Konsantre insülin bir başka insülinle karıştırılmamalı ve seyreltilmemelidir.

Bazı insülin türleri bir şırıngada birbiriyle karıştırılabilse de genellikle karıştırılmaz. Bu konuyu eczacınızın görüşünü almalısınız.

İnsülin şırıngalarında işaretlerin daha kolay görülebilmesi için şırıngaya yerleştirilen büyüteçler kullanılmaktadır. Bir çok insülin türü insülin kalemi olarak adlandırılan bir enjeksiyon istem ile birlikte satılır. Eczacınız hangi sistemin sizin için iyi olacağı konusunda bilgi alın.

İnsülin kullanımında yararlanılabilecek diğer genel ipuçları şunlardır:

• Her zaman aynı marka ve türdeki insülinleri kullanmakta yarar vardır.
• Son kullanma tarihi geçmiş insülin kullanılmamalıdır
• İnsülin enjeksiyonu oda sıcaklığında yapılmalıdır. Buzdolabında ya da soğutucuda saklanan insülin enjeksiyondan 30 dakika önce çıkarılmalı ve oda sıcaklığında bekletilmelidir.
• Bir şişe insülinin açıldıktan sonra 28 günlük bir zaman dilimi boyunca oda sıcaklığında muhafaza edilebilir.

Tek Tip İnsülin İğnesi Yapılması İçin Şırınganın Doldurulması

Şırıngayı tek tip insülinle doldurmak için takip edilmesi gereken basamaklar şunlardır:

• Öncelikle eller sabun ve suyla yıkanır ve iyice kurulanır.
• İnsülin şişesinin etiketi kontrol edilir. Doğru insülini kullandığınızdan emin olmalısınız. Kullandığınız insülinin son kullanma tarihi geçmiş olmamalıdır.
• İnsülin şişenin kenarlarında herhangi bir topaklanma olmamalıdır. Şişenin kenarında topaklanma varsa söz konusu şişeyi kesinlikle kullanmayın ve atın. İşleme bir başka insülin şişesi ile devam edin.
• Orta etkili insülinin görünüşü berrak değildir. (N) veya (NPH) insülin bulanıktır. Bu tür insülini iyice karıştırmak için avuçlarınız arasında hafifçe yuvarlayın.
• Kesinlikle şişeyi sallamayın. Şişenin sallanması insülin yığını oluşumuna yol açabilir.
• İnsülin şeffaf görünüyorsa avuç içinde hafifçe yuvarlamanız gerekmez.
• Şişenin plastik kapağı varsa, çıkarın. Şişenin üst kısmını alkollü mendil ile silin. Alkolün kuruması için bekleyin. Alkolü kurutmak için şişenin üzerine üflemeyin.
• İğneye dokunmadan iğnenin kapağını çıkarın.
• Şırıngaya, konulacak ilaç dozu kadar hava girmesi için pistonu geri çekin.
• İğneyi insülin şişesinin lastik kapağının içinden geçirin.
• Havanın şişeye girmesi için pistonu ileri itin.
• İğne şişenin içindeyken şişeyi ters çevirin.
• İğnenin ucu sıvının içinde iken, doğru miktarda insülinin şırıngaya alınması için pistonu geri çekin.
• Şırıngayı kontrol edin. Şırıngada hava kabarcığı olmamalıdır. Kabarcık varsa şişeyi ve şırıngayı aynı elde tutun ve diğer el ile şırıngaya hafifçe vurun. Kabarcıklar yukarı doğru ilerler. Baloncukları insülin şişesine geri itin ve doğru dozda sıvının şırıngaya dolması için pistonu tekrar geri çekin.
• Baloncuk (hava kabarcığı)  yok ise şırıngayı şişeden çıkarın.
• İğnenin herhangi bir şeye temas etmemesi için şırıngayı dikkatlice yerine koyun. İğne herhangi bir yere temas ederse, işleme başka bir iğne ile devam edin.

İnsülin İğnesinin Yapılması

Öncelikle enjeksiyonun nereye yapılacağını seçin. Bu amaçla doktorunuzdan bir tablo isteyin ve daha önce enjeksiyon yaptığınız yerleri işaretleyin. Böylece insülini her zaman aynı yere enjekte etmemiş olursunuz. İnsülin iğnesi yaparken dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:

• Morarmış, şişmiş ya da hassas bir noktaya enjeksiyon yapmayın.
• Enjeksiyonu daha önceki yara izlerinden 2.5 cm. uzağa tutun.
• Topaklı sert ya da uyuşuk hissettiğiniz yerlere enjeksiyon yapmayın. Böyle bir noktaya enjeksiyon yaparsanız ilaçtan istediğiniz sonucu elde edemezsiniz.
• Enjeksiyon için seçilecek yer temiz ve kuru olmalıdır.
• Cilt kirliyse sabun ve suyla temizleyin
• Enjeksiyon bölgesinde temizlik amacıyla alkollü mendil kullanılmamalıdır.
• İnsülin deri altındaki yağ tabakasına enjekte edilmelidir.
• Cildi sıkıştırın ve iğneyi 45 derece aşçı ile yerleştirin, cilt dokunu kalın ise 90 derece açıyla da enjeksiyon yapılabilir.
• İğneyi derinin içine itin. Sıkıştırdığınız deriyi bırakın.
• İnsülin tamamen içeri girinceye kadar yavaş ve istikrarlı bir şekilde enjeksiyon yapılmalıdır.
• Enjeksiyon bittikten sonra 5 saniye süreyle şırınga olduğu yerde tutulur.
• İğneyi uyguladığınız açıyla dışarı çekin
• İnsülinin enjeksiyon bölgesinden sızma eğiliminde olduğunu fark ederseniz, enjeksiyon bittikten sonra bölgeye birkaç saniye bastırın.
• İğneyi ve şırıngayı güvenli sert bir kaba yerleştirin. Kabın kapağını kapalı tutun. İğne kabı çocuklardan ve ev hayvanlarından uzak tutulmalıdır
• İğneler ve şırıngalar tek kullanımlıktır. Kesinlikle tekrar kullanmayın.
• Tek bir enjeksiyon ile 50 ila 90 üniteden fazla insülin enjekte ediyorsanız eczacınız dozları farklı zamanlara bölmenizi ve aynı enjeksiyon için farklı bölgeleri kullanımınızı önerebilir.

İnsülin ve Kullanılan Malzemelerin Muhafazası

İnsülin kesinlikle dondurucuya konulmamalıdır. En uygun saklama koşulları için eczacınızdan bilgi alın. Sıcak günlerde arabada saklamayın.