Dispne (Nefes Darlığı)
Dispne ya da nefes darlığı kişinin güçlükle nefes alıp vermesi halidir, yani nefes almada zorlanma demektir.
Nefes almak ya da soluk almak havanın akciğerlere alınıp verilme işlemidir. Aerobikorganizmalar enerji açığa çıkarabilmek için solunum yoluyla oksijene ihtiyaç duyar. Nefes almak vücudun ihtiyacı olan oksijenin alınıp karbondioksidin atıldığı tek işlemdir. Gaz değişimi, akciğer alveolleri ve akciğer kılcal damarlarındaki kan arasında, gazların pasif difüzyonuyla meydana gelir. Kandaki çözünmüş gazlar, kalbin kanı pompalamasıyla dolaşım sistemi yoluyla tüm vücuda yayılır. Nefes alma işlemi, nefes alma (inspirasyon) ve nefes verme (expirasyon) aşamalarından oluşur.
Normal fizyolojik sınırlar içerisindeki nefes almanın tıbbi terimi öpnedir.
Karbondioksidin atılımına ek olarak nefes almayla vücuttan su da atılır. Alveollerden difüzyona uğrayan su sebebiyle nefes %100 nem içerir.
Birçok hastalıkta görülebilen yaygın bir semptomdur. En sık görüldüğü tıbbi durumlardan bazıları; anemi, yoğun egzersiz, kardiovasküler hastalıklar, hipertiroidi, obezitedir.
Nefes darlığının, kökeni somatik veya ruhsal olabilir. Solunum ritminin azalması veya çoğalması da , nefes darlığıyla birlikte ortaya çıkan rahatsızlıklardır. Pulmoner hipertansiyon gibi rahatsızlıkların belirtisi olabilir.
Aşağıda Nefes Darlığı Hastalıklarını ve Sebeplerini Görebilirsiniz ;
Akciğer Hastalıkları
Obstriktif Akciğer Hastalıkları
-
Astım
-
Bronşit
-
KOAH
-
Kistik fibroz
-
Amfizem
-
Alerji nedeniyle larinks ödemi olması
-
Hookworm hastalığı (ankilostomiyazis)
Akciğer Parankimi Ve Plevra Hastalıkları
Enfeksiyonlar
-
Şarbon
-
Pnömoni
Non-enfeksiyöz
-
Atelektazi
-
İnterstisyel akciğer hastalığı
-
Akciğer kanseri
-
Plevral efüzyon
-
Pnömokonyoz
-
Pnömotoraks
-
Pulmoner ödem
-
Sarkoidoz
Pulmoner Vasküler Hastalıklar
-
Pulmoner emboli
-
Pulmoner hipertansiyon
-
Superior vena cava sendromu
Azalmış Solunuma Neden Olan Diğer Durumlar
Havayolu Obstrüksiyonları
-
Larinks veya farinks kanseri
-
Pulmoner aspirasyon
-
Epiglottitis
Diyafram Bozuklukları
-
frenik sinir lezyonları
-
Polikistik karaciğer hastalığı
-
Diyafram tümörleri
Göğüs Hacmini Azaltan Durumlar
-
Kırık kaburga
-
Obesite
-
Hamilelik
-
Pektus ekskavatum
-
Skolyoz
Kardiyovasküler Sistem Bozuklukları
-
Kardiyomiyopati
-
Konjenital kalp hastalığı
-
CREST sendromu
-
Kalp yetmezliği
-
İskemik kalp hastalığı
-
Malign hipertansiyon
-
Perikard bozulukları:
-
Kardiyak tamponad
-
Konstriktif perikadit
-
Perikardiyal efüzyon
-
Pulmoner ödem
-
Pulmoner emboli
-
Valvuler kalp hastalıkları
Kan Ve Metazbolizma Bozuklukları
-
Anemi
-
Hipotiroidi
-
Metabolik asidoz
-
Sepsis
-
Lösemi
Solunumu Etkileten Kas Ve Sinirleri Etkileyen Bozukluklar
-
Amyotrofik lateral skleroz
-
Guillain-Barré sendromu
-
Multipl skleroz
-
Miyastenia gravis
-
Eaton-Lambert sendromu
Psikolojik Durumlar
-
Anksiyete bozuklukları
-
Panik atak
-
Obsesif Kompülsif Bozukluk
-
Hipokondriya
Nefes Darlığı Tedavi Yöntemleri
Hasta Bilgilendirme ;
-
Solunum kontrolü
-
Oda ve ev dizaynı
-
Odada az sayıda insan olması
-
Isı ve nem kontrolünün yapılması gibi stratejileri
-
Stres, anksiete ve depresyonla başa çıkma becerilerinin eğitimini
-
Kendi-kendine bakım stratejileri geliştirme eğitimini ve bunların önemini kapsar.
-
Hastaların tedavileri süresince sıklıkla uzun süre desteksiz oturmaları, üst ekstremitelerini desteksiz kullanmaları, yüzeyel ve hızlı solumaları önlenmelidir.
-
Desteksiz vücut pozisyonlarını azaltma
-
Yerçekimine karşı yapılan işi azaltma
-
Pozisyon değişimlerini azaltma
-
Ventilasyon hız ve derinliğini azaltma
-
Yardımcı solunum kas aktivitesini engelleme
-
Avantajlı vücut pozisyonlarının (öne doğru eğilerek oturma) kullanımı
-
Stresle başa çıkma stratejileri geliştirme
Gevşeme Egzersizleri ;
-
Solunum kontrolünü sağlar
-
Solunum frekansını düzenler
-
Tidal volümü arttırarak
-
Anksiete şiddetini azaltır
-
Solunum iş yükünü azaltır
-
Kalp hızını düşürür
-
Uyku kalitesini artırır
-
Yardımcı solunum kas aktivitesini azaltır
-
Dispne algısını azaltır
-
Yüksek yan yatış
-
Sırtüstü yüksek yatış
-
Kollar destekli sandalyede öne doğru oturma
-
Masadan destek alarak öne doğru oturma
-
Önden veya arkadan destek alarak ayakta durma
Gibi Rahatlama teknikleri kullanılabilir. Böylelikle günlük hayatta rahat bir yaşam sürdürmek daha kolay olacaktır. Bu aşamada hasta bilgilendirmesi alınması gereken önlemler Dispne ( nefes darlığı ) hastalığının ilerlemesini engelleyecek gevşeme teknikleri ise günlük yaşantınızda kolaylık sağlayacaktır.