Dizde Kireçlenme
Dizde kireçlenme, aslında günümüzde insanlarda görülen diz ağrılarının en büyük nedenidir. Birçok kişi ilk zamanlarda bu sorunun varlığını kabullenemese bile diz ağrısı yaşayan insanların çoğunda dizde kireçlenme problemi bulunmaktadır. Çok yaygın bir şekilde karşılaşılan bu duruma tıbbi olarak "osteoartrit" adı verilmektedir.
Dizde kireçlenme, insanlarda diğer eklemlerde görülen kireçlenmeye göre daha sık karşılaşılan bir durumdur. Diz bölgesinin vücudun tüm ağırlığını taşıması ve yıpranmaya en uygun eklem olması nedeniyle en çok kireçlenme olan eklem olması normaldir. Birçok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkan bu durum meydana geldiği zaman insanlarda çok şiddetli sancılara neden olmaktadır. Bu sancılar özellikle günün belli saatlerinde arttığı için kişilerde yürüme zorlukları ve diğer hareketlerin kısıtlanması gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Bu gibi sorunlar özellikle çalışan insanlar için ciddi sıkıntılara neden olmaktadır. Çalışan insanlarda bu sorun ortaya çıktığında tedavisi son derece uzun zaman aldığı için kişi işinden geri kalamamaktadır. Bu durumda yapılan çalışmalar süresinde kişi diz ağrılarını çekmeye devam eder. Dizde kireçlenme sorunu yıllar geçtikçe ve tedaviler yapılmadıkça sürekli olarak artan bir sorundur. Bu nedenle ne kadar erken müdahale edilir ve ne kadar erken tedavi edilirse bu durum sizler için o kadar iyi olacaktır. Aksi durumlarda dizde kireçlenme sorunu, diğer kemik dokularına zarar vererek kişilerde kalıcı hasarların ortaya çıkmasına neden olacaktır. Bu gibi durumlarla karşılaşmak yerine erken müdahale sizleri için çok daha iyi olacaktır.
Dizde Kireçlenme Nedenleri:
Bu sorunun aslında birçok farklı nedeni vardır. Fakat bu nedenler arasında bazı nedenler çok yaygın bir şekilde dizde kireçlenme problemine neden olur. İnsanlarda eklemlerin zarar görmesine neden olan birçok hareket yıllar sonra diz bölgesinde kireçlenmelerin başlamasına neden olur.
Bu nedenle özellikle meslek nedeniyle yapılan bazı işlerde dizde kireçlenme çok karşılaşılır. Bunun yanında yine sık karşılaşılan menisküs yırtıkları insanlarda dizde kireçlenmeye neden olmaktadır. Menisküs yırtıkları, bilindiği gibi aşırı zorlamalara bağlı olarak oluşur. Bu nedenle sizlerde dizlerinizi aşırı zorlamadan kaçınmalısınız.
Bu durumun nedenlerinden biri de diz bölgesinde bulunan eklemlerde ortaya çıkan iltihaplanmalardır. Bu iltihaplanmalar, kimi zaman bacağa alınan darbeler, kimi zaman zorlanmalar, kimi zaman romatizmal hastalıklara bağlı olarak oluşur. Bu nedenle iltihaplanmaların önemli bir kireçlenme nedeni olduğunu söyleyebiliriz. Son olarak belirtmek isterim ki dizde kireçlenme rahatsızlığına neden olan durumlardan biri de yaşın ilerlemesidir. İnsanlarda yaş ilerledikçe eklemler zarar görür ve aşırı kullanmaya bağlı olarak bu gibi kireçlenme sorunları ortaya çıkar.
Gonartroz (Diz Kireçlenmesi) Kimlerde Görülür?
Gonartroz orta ve ileri yaşlarda görülür. 50 yaşın üzerinde kadınlarda daha sık görülür. Hastalık daha erken yaşlarda da görülebilir. Hastalar genellikle kiloludurlar. Daha önce geçirilen eklem operasyonları, travmalar, spor yaralanmaları, iltihaplı romatizmalar, doğuştan gelen bazı bozukluklar en önemli sebepleridir.
Dizde Kireçlenme Belirtileri:
Dizde kireçlenme sorunun diğer bölgelerde görülen kireçlenme problemlerinde olduğu gibi en büyük belirtisi meydana gelen ağrılardır. Eklemlerde bu duruma bağlı olarak oluşan ağrılar, genellikle kişinin yatağına girmesi sonrasında oluşturmaktadır. Bu nedenle birçok kişi uyku problemi yaşar.
Dizde kireçlenme sorunu olan insanlarda görülen bir diğer belirti ise kişinin diz eklemini tam olarak kullanamamasına bağlı olarak oluşan çömelememe, eğilememe ve yürüyememe durumlarıdır. Hatta dizde kireçlenme eğer çok ileri seviyelere ulaşmışsa bu durumda kişi merdivenleri çıkamayacak hale gelebilir.
Kişinin diz bölgesinde yürüme ve eğilme sırasında oluşan çıtırtı sesleridir. Bu sesler son derece rahatsız edici bir durumdur. Bunun yanında kişilerde eklem kilitlenmesi durumları görülebilir. Bu gibi belirtiler genellikle ilerlemiş kireçlenmelerde ortaya çıkar.
Diz Kireçlenmesi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Diz kireçlenme tedavi yöntemleri hastanın yaşına şikayetlerinin ciddiyetine, kireçlenmenin nedenine ve derecesine ve hastanın beklentisine göre değişmektedir. Hasta <50 yaş, erken evre kireçlenme, şikayetleri ileri boyutta değil ise öncelikle cerrahi olmayan (konservatif)tedavi yöntemleri önerilir. Bunlar hasta eğer kilolu ise kilo verme, ağrı işlerden ve uzun süre ayakta kalmayı gerektirecek işlerden uzaklaşma, aktivitelerin düzenlenmesi (merdiven inip-çıkma, yokuş inip-çıkmadan uzaklaşmak), özellikle uyluk kaslarını güçlendirmeye yönelik egzersiz tedavileri, ağrı kesici (NSAİİ) ilaçlar, buz tedavileri uygulanır. Bunlara rağmen şikayetleri geçmeyen hastalara diz içine ilaç uygulamaları (hyaluronik asit, NSAİİ, kortikosteroid) uygulanabilir. Konu ile ilgili sunum linki:
Konservatif tedaviden fayda görmeyen gonartroz(kireçlenme) hastalarına, hastalığın derecesi ve hastanın yaşına uygun cerrahi tedavi yöntemleri uygulanabilir.
Bu Yöntemler;
Artroskopi: Diz eklemini tamamen açmadan sadece 2 küçük delik açarak dizdeki patolojilerin tespit edilip tedavisini amaçlayan bir yöntemdir. Kireçlenme tedavisinde uygulandığı durumlarda hastalarda geçici bir dönemde iyileşme sağladığı ve sonrasında şikayetlerin tekrarlayabildiği literatürde yapılan çalışmalarda gösterilmiştir.
Yüksek Tibial Osteotomi: Diz ekleminin iç yüzünü tutan gonartrozda 65 yaş altı hastalarda uygulanan bir tedavi yöntemidir. Bu tedavide amaç dizin yüklenme düzlemini bir miktar dış tarafa alarak dizin iç kısmını olan yüklenmeyi azaltmak ve kireçlenmenin ilerlemesini yavaşlatmak amaçlanır. Bu tedavi sonrasında hastanın yüklenmesine hemen izin verilmez kemik kaynaması sonrasında hastamız yük verebilir.
Unikondiler Diz Protezi: Diz ekleminin iç yüzünü tutan gonartrozda 65 yaş altı hastalarda uygulanan bir
tedavi yöntemidir. Bu tedavide amaç diz ekleminin iç tarafındaki hasar görmüş kıkırdağın implant ile değiştirilerek ağrısız ve hareketli bir diz ekleminin oluşturulması amaçlanır. Ameliyat sonrasında ertesi gün hastaya hareket başlanıp yüklenmesine izin verilir.
Total Diz Protezi: Kireçlenme (gonartroz) tedavisinde en sık uygulanan tedavi yöntemidir. Amaç kıkırdağın zararlanmış tüm bölgelerinin çıkartılarak implant yerleştirilmesi ve diz ekleminin ağrısız ve tam hareketli hale getirilmesidir. Bu tedavi sonrasında hastanın ertesi gün ayağa kaldırılmasına izin verilir. Protezlerin belli bir ömrü vardır. Bu süre implantın dizaynına ve kalitesine, hastanın yüklenmesine göre değişmekle beraber ortalama 15-20 yıldır. Bu nedenle 50 yaş altındaki hastalara mecbur olmadıkça uygulanması önerilmez.
Kireçlenme ve Ağrıdan Kısa Sürede Kurtulmak Mümkün Mü?
Kireçlenmeye bağlı ağrı çekmek bir kader değildir. Çeşitli tedavi seçenekleri ile tedavi edilebilir, kontrol altına alınabilir, ağrısız hayat şansı sağlanabilir. Örneğin; 2006 yılından bu yana Amerika, Kanada başta olmak üzere bir çok Avrupa ülkesinde kullanılan Naturel Egshell Membrane-NEM olarak bilinen Doğal Yumurta Kabuğu Zarı Polimeri ile yapılan bilimsel araştırmalar kireçlenmeye bağlı ağrıları 7 ila 10 gün içinde hissedilir biçimde azalttığı yönünde olumlu sonuçlar vermiştir.
Günlük İşlerde Zorlanan Hastalar Ne Yapmalıdır?
Öncelikle kas iskelet sistemi hastalıklarında ilk başvurulacak hekim fizik tedavi uzmanıdır. Uzmanınız size şikayetlerinizin gerçekten kireçlenmeye bağlı olup olmadığını söyler. Bu hastalıkta tedavinin ilk adımı eğitimdir. Hangi eklem etkilendi ise bu doğrultuda oturup kalkma, ev işi yapmak, yıkanma, giyinme gibi aktivitelerde hastalığın gidişini yavaşlatmak veya durdurmak için nasıl davranılması gerektiği anlatılır. Örneğin : Kalça kireçlenmesi olanlar ayakkabılarını oturarak giymelidir, diz kireçlenmesi olanlar dizlerini altlarına toplayıp oturmamalı, çok alçak sandalye kullanılmamalı, yere oturmamalıdır.
Kireçlenme Tedavisinde Egzersizin Önemi Nedir?
Tedavinin bir diğer önemli basamağı özellikle diz kireçlenmesinde kilo vermek, olmazsa olmazı ise egzersiz yapmaktır. Günlük hayatta bizi ayakta tutan, yürüten, bir şeyleri taşımamızı sağlayan eklemler ve etrafındaki kaslarımızdır. Yaşla birlikte kaslarımızda yağlanma artar, menapoz döneminde bu durum hızlanır. Böylece zaten yıpranmaya başlayan eklemlerimize günlük hayatta destek olması gereken kaslar zayıflar. Bu nedenlerle egzersiz yaparak kasları güçlendirmek eklemler için adeta devamlı bir korse kullanmak gibidir. Ancak unutulmamalıdır ki egzersiz sadece arada bir yapılan ağrı geçince bırakılan bir tarzda olmamalıdır, bir yaşam biçimi olmalıdır.
Ağrı İçin Ne Yapılmalı?
Tek eklemde ağrı var ve ağrı klasik tedaviler ile tedavi edilemiyorsa, el ve diz eklemleri için artık o ekleme kortizon enjeksiyonu yapılması da önerilmektedir. Ayrıca tedaviye destek amscıyla doğal yumurta kabuğu zarı polimeri, glukozamin, kondroitin, avakado, soya ekstresi gibi gıda takviyeleri de önerilmektedir. Bu ürünlerin etkinliğine dair klinik çalışmalar mevcuttur. Bu alternatifler içerisinde en yeni olanı doğal yumurta kabuğu zarı polimeridir. Doğal yumurta kabuğu zarı polimerinin kireçlenme tedavisinde ağrı ve tutukluğu gidermeye yardımcı olduğunu gösteren çalışmaları mevcuttur.
Son yıllarda erken kireçlenme deyimi kullanılmaktadır. Bu tanı hastalığı henüz eklemler bozulmadan tanımayı, hastalığın yerleşmesini ve ilerlemesini engelleyecek tedavi yöntemlerinin bir an önce başlanmasını hedeflemektedir. Günümüzde hastalığı erken yakalayıp durdurmayı hedefleyen ilaçlarla ilgili çalışmalar hızla ilerlemektedir.
Hastaların ağrı kontrolünde bir diğer yol ise fizik tedavi yöntemleri ve uygun hastalarda kaplıca tedavisi olabilir. Kas güçlendirici fizik tedavi yöntemleri de mevcuttur. Tüm tedavilere rağmen ağrısı çok şiddetli olan, hareketleri kısıtlanan, gece uykudan uyandıran ağrısı olan hastalarda ise çeşitli cerrahi tedavi yöntemleri uygulanabilmektedir. Unutulmamalıdır ki cerrahi elimizdeki çok önemli bir silahtır ve doğru zamanda doğru hastaya kullanılmalıdır.
Doğal Yumurta Kabuğu Zarı’nın Etkisi Nedir?
Amerika, Kanada başta olmak üzere ve bir çok Avrupa ülkesinde son yıllar NEM (Naturel Eggshell Mambrane) yani Doğal Yumurta Kabuğu Zarı kullanılmaktadır. Yapılan araştırmalar NEM’in yani Doğal Yumurta Kabuğu Zarı'nın, doğal bir polimer olması nedeni ile içinde bir çok faydalı bileşeni taşıdığı ayrıca proteinden zengin olmasının da etkisi ile kireçlenme tedavisinde ağrı ve tutukluğu gidermeye yardımcı olduğunu ortaya koymuştur. Bu durumda da Yumurta Kabuğu Zarı’nın erken osteoartrit vakalarında faydalı olabileceği ile ilgili veriler bulunmaktadır.
