Guatr Nedir?
Guatr tiroit bezinin normal dışı olarak büyümesi hastalığıdır. Tiroid bezi boyunda, adem elmasının hemen altında kelebek şeklinde bir bezdir. Eğer tiroid bezi normalin üstünde büyürse kişi guatr olarak bilinen bir sağlık sorunuyla karşı karşıya demektir. Guatr genelde ağrıya neden olmaz ama tiroid bezi aşırı büyümüşse hasta yutkunmada sorun yaşayabilir ve kronik öksürük gelişebilir.
Guatr genelde kişinin diyetindeki iyot eksikliğine bağlı gelişir. Ama günümüzde tuzlara iyot eklenmesi sebebiyle, daha çok tiroid hormonunun dengesiz üretimi, tiroid bezinde nodüllerin oluşması ya da hamilelik sonucu ortaya çıkmaktadır.
Guatr Sebepleri Nelerdir ?
İyot Eksikliği: İyot eksikliğinde ve gebelikte vücudun artan hormon ihtiyacı sonucunda guatr meydana gelebilir. İyot eksikliğinden meydana gelen guatr endemiktir; yani bölgeye özgüdür. Ülkemizde iyot tüketimi az olduğu için guatr sık görülmektedir.
Hipertiroidi: Tiroid hücrelerine karşı oluşan antikorlar, tiroid bezini aşırı hormon yapması için uyarır ve bu uyarı tiroid bezinin büyümesine neden olur.
Hipotiroidi: Bu rahatsızlık nedeni ile tiroid bezinin hormon üretimi azalır. Bunun neticesinde, tiroid bezi daha fazla hormon yapımı için uyarılır. Bu uyarı da bezin büyümesine yol açar.
Nodül: Tiroid bezi, bazen nodül yüzünden de büyüyebilir. Nodül içeren guatrlara nodüler guatr denir.
Tiroid Kanseri: Tiroid kanseri de tiroid bezinin içinde bir şişlik meydana getirir.
Tiroid Bezi İltihabi: bezde bulunan iltihap da tiroid bezini büyütür.
Tiroid hormonlarının normal salgılanmasına ve bezde nodül olmamasına rağmen tiroid bezinin büyümesi basit guatr; tiroidin büyüyerek sternum (iman tahtası kemiği) altına doğru uzaması durumu ise substernal guatr olarak ifade edilmektedir.
Guatrda Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Guatr tedavi seçenekleri hastanın yaşı, tiroidin büyüklüğü, nodül varlığı, hastalığın şiddeti, kanser olasılığının olup olmaması, daha önce tedavi görüp görmemesi, hamile olup olmaması gibi birçok faktörle belirlenmektedir. Hepsinde temel amaç tiroid fonksiyonlarının normale döndürülmesidir.
İlk seçenek ilaçla tedavidir. Daha çok yaygın büyüme ile giden guatr olgularında kullanılır. Ortalama 1-1.5 yıl kullanılarak hastalığın verdiği cevaba göre tedavi planı tekrar gözden geçirilir. En sık komplikasyon tedaviye rağmen hastalığın tekrarlamasıdır.
İkinci seçenek ise cerrahidir. İlaçla tedaviye rağmen tiroid fonksiyonları gerilememiş hastalarda, nodül içeren guatrlarda, kanser veya kanser şüphesi varlığında, hamilelerde, genç hastalarda, nefes almayı güçleştirecek veya kozmetik olarak kötü görünen hastalarda ve hızlıca tiroid fonksiyonlarının normale dönmesinin arzu edildiği hastalarda öncelikle tercih edilmektedir. Böyle durumlarda sadece tiroidin hangi lobu etkilenmişse o lobun tamamen çıkartılması tercih edilen cerrahi yöntemdir. Eğer iki lob birden etkilenmişse o zaman tiroid bezi tamamen çıkartılır. Sadece nodülün alındığı yöntem artık kullanılmamaktadır.
Guatr cerrahisi için genel cerrahlara veya genel cerrahlar arasında sadece tiroid hastalıkları üzerine yoğunlaşan endokrin cerrahlarına başvurmak gerekir.
Üçüncü seçenek radyoaktif iyot lokması kullanılmasıdır. Ancak gençlerde, hamilelerde, tiroid hormonları fazlaca artmış ve tiroidin çok büyük olduğu durumlarda ve göz bulgularının fazla olduğu hastalarda tercih edilmez. Öncelikle cerrahi istemeyen veya ilaç veya cerrahi tedaviden sonra gerilemeyen veya tekrarlayan hastalarda denenir.
Ameliyata bağlı geçici veya kalıcı ses kısıklıkları, nefes darlıkları, ses kalitesinde bozulma ve kan kalsiyum seviyelerinde düşüklükler olabilir. Nadir görülmekle birlikte bu olasılıklar hakkında tedaviden önce hasta bilgilendirilmelidir. Her tedavi yönteminin kendisine göre gerekçeleri ve kısıtlamaları vardır. Tedavi çeşitlerinin avantajları ve dezavantajları her hasta için ayrı ayrı belirlenerek karar verilmelidir. Bu nedenle hastaların hekime danıştıktan sonra kendisi için en uygun tedaviye birlikte karar vermeleri en ideal yöntem olarak değerlendirilmektedir.
