Huzursuz bacak sendromu, toplumda sık görülen ancak pek fark edilmeyen bir rahatsızlık. Ülkemizde %3 ile %5 civarında görüldüğü tahmin edilen bu hastalık ne yazık ki ciddi olarak ele alınmıyor. Birçok farklı etkene ve etkiye sahip olan bu rahatsızlık, dikkat edilmediği takdirde uyku problemlerine, hareket bozukluklarına sebep olabilir. Günümüz koşullarında tamamen tedavi edilmesi uzun bir süreç gerektirebiliyor olsa da etkilerini azaltmak ve kontrol altında tutmak mümkün.

Huzursuz Bacak Sendromu Nedir?

Huzursuz bacak sendromu, temelde nörolojik bir rahatsızlıktır. Bacaklarda görülen iğnelenme hissi, yanma, karıncalanma ve bacağı hareket etttirme dürtüsü gibi belirtiler, huzursuz bacak sendromunun septomları arasında kabul edilmektedir. Bu belirtiler, ekseriyetle dinlenme döneminde fark edilir. Huzursuz bacak sendromuna sahip bireyler, bacaklarını sürekli hareket ettirmek isterler ve bu istek genellikle bacakların hareketsiz olduğu zamanlarda ortaya çıkar. Bu hareket isteğinin uyku esnasında ortaya çıkıp kişiyi uykusuz bırakabildiği de bilinmekte.

Beyinden bacaklara gönderilen sinyallerle alakalı bir hastalık olan huzursuz bacak sendromu, kendini uyku esnasında ortaya çıkan istemsiz ve sürekli bacak hareketleriyle gösterebilir. Bu hareketler bütünü tıp literatüründe PMLS (Periyodik bacak hareket bozukluğu) olarak biliniyor. PMLS’nin sık tekrarlanması da uyku düzeninin ciddi anlamda bozulmasına sebep olabiliyor. Dolayısıyla, huzursuz bacak sendromu uyku bozukluklarından kas problemlerine, hatta depresyona kadar birçok hastalığa sebep olabiliyor.

Huzursuz Bacak Sendromunun Belirtileri Nelerdir?

Belirtilerin yoğunluğu, rahatsızlığın hafifliğine ya da ağırlığına göre değişebilir. Uzanır veya oturur pozisyondayken bacakları hareket ettirmeye yönelik istemsiz bir dürtü hissediliyorsa, bacaklarda karıncalanma, çekme, uyuşma, yanma gibi durumlar görülüyorsa huzursuz bacak sendromundan şüphelenilebilir.

Hastalık hafifse, belirtiler büyük ihtimalle uyku esnasında ortaya çıkmaz. Ancak hastalık ağırlaştıkça hayatı zorlaştıracak bir hâl alabilir. Uzun süren otobüs ve uçak yolculuklarının bu hastalıktan muzdarip olan kişiler için ciddi anlamda zor olduğunu söyleyebiliriz. Bacakların oturur pozisyonda durduğu her an görülebilen bu hastalık, kişinin sosyal hayatını da ciddi anlamda zorlaştırabilir.

Bazı durumlarda, huzursuz bacak sendromunun kol, kafa gibi uzuvları da etkilediği görülüyor. Yaşla birlikte şiddetlenen bir hastalık olmakla birlikte, gençlerde de sıklıkla görüldüğünü belirtmekte fayda var.

Huzursuz Bacak Sendromunun Sebepleri Nelerdir?

Ne yazık ki, huzursuz bacak sendromu günümüzde tam anlamıyla çözülebilen ve nedenleri tam olarak anlaşılabilen bir hastalık değil. Ancak mevcut bulgular bu hastalığın büyük ölçüde kalıtsal olduğunu ve genetik yatkınlıkla birlikte çevresel faktörlerden kaynaklanabileceğini gösteriyor.

Yapılan araştırmalar, huzursuz bacak sendromuna sahip olan bireylerin %40’ının ailesinde de aynı hastalığın görüldüğünü gösteriyor. Sendroma kalıtsal olarak yakalanan hastalarda ilk semptomlar genellikle 40 yaşından önce görülüyor. Ancak hastalığın kalıtsal sebepleri kadar, çevresel ve kimyasal nedenleri de bulunmakta.

Dopamin hormonunun azalması, huzursuz bacak sendromunun en yaygın olarak görülüyor. Bunun yanında demir eksikliğinin de sendroma sebebiyet verdiği ve güçlendirdiği bilinmekte.  Kandaki ve beyindeki demir miktarı arasında bir uyumsuzluk söz konusuysa, bu durum hareketlerin komutasında bir sorun yaratarak sendromun ortaya çıkmasına sebep olabiliyor.

Tüm bunlarla birlikte, Parkinson hastalığı çoğu zaman huzursuz bacak sendromuyla kendini belli ediyor. Dolayısıyla bu sendrom, çok daha ciddi hastalıkların belirtisi olarak kabul edilebilir.

Alkol, kafein gibi maddelerin aşırı tüketilmesi hastalığa doğrudan sebep olmasa da mevcut durumu tetikleyip arttırabiliyor. Diğer yandan, başka hastalıkların tedavisinde kullanılan çeşitli ilaçlar da bu hastalığın gelişmesine sebebiyet veriyor.

Psikolojik problemler, huzursuz bacak sendromunun sonucu olduğu kadar sebebi de olabilir. Özellikle depresyon ve psikoz durumlarının huzursuz bacak hastalığının gelişmesine sebep olduğu bilinmekte.

Huzursuz Bacak Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Öncelikle, sendromdan şüphelenildiği an mutlaka doktora gidilmelidir. Nitekim hastalığın seviyesi arttıkça, etkileri de buna bağlı olarak artacak ve tedavisi zorlaşacaktır. Huzursuz bacak sendromu, kendi etkenlerini yaratıp süreklilik sağlayan bir hastalık olarak bilinmektedir. Örnek vermek gerekirse, psikoz ve depresyon bu sendromun hem sebebi hem de sonucu olabilir. Dolayısıyla, böyle bir şüphe söz konusuysa tedavi kesinlikle ertelenmemelidir.

Sendrom, nörolojik bir hastalık olduğu için şüphelenilmesi durumunda nörologa başvurulmalıdır. Tedavi sürecinde ilaç ve egzersiz uygulanması gerekebilir. İlaç kullanımıyla birlikte rahatlatıcı hareketler önerilmesi olasıdır. İlaçların ve egzersizlerin kesinlikle aksatılmaması gerekir.

Tedavi sürecinin yalnızca ilaç ve spordan ibaret olmadığını belirtmekte fayda var. Belirtildiği gibi, bu hastalık birçok farklı etkene bağlı olarak ortaya çıkabiliyor dolayısıyla ilerlemesini durdurmak ve tedavi etmek için öncelikle etkenleri ortadan kaldırmak gerekiyor. Bu hastalığın tedavisi için alkol, sigara, kahve gibi alışkanlıkların terk edilmesi hatta yatak odasının düzeninin değiştirilmesi gerekebilir.

İlaçlar doktor kontrolünde, doktorun belirlediği zaman aralıklarında ve ölçülerde kullanılmalıdır. Doz aşımı, hormonal salınıma zarar vereceği için semptomların güçlenmesine sebep olabilir. Diğer yandan, ilaçların detaylı tahliller sonucunda verilmesi gerekir. Huzursuz bacak sendromunun tedavisinde genellikle karbamazepin, benzodiazepin, garabentin gibi maddeler içeren ilaçlar kullanılır.

Huzursuz Bacak Sendromuna Karşı Alınabilecek Önlemler

Çeşitli önlemler alarak bu hastalığa karşı koruma sağlamak mümkün. Özellikle ailenizde huzursuz bacak sendromuna sahip biri varsa, bu hastalığın kalıtsal olarak geçebileceğini unutmayarak çeşitli önlemler almanız gerekiyor. Eğer hastalık söz konusuysa, bu önlemler belirtileri hafifleterek tedaviyi ciddi anlamda kolaylaştıracaktır.

• 
  Kafein, alkol ve tütün ürünlerini sık kullanıyorsanız, hastalığa yakalanma riskinizi oldukça yüksektir. Bu ürünleri bırakmanızda veya azami miktara indirmenizde fayda var.
  


• 
  Uyku düzensizliği, huzursuz bacak sendromunun en çok görülen sebeplerinden biridir. Düzenli bir uyku sizi hastalıktan koruyacaktır.
  


• 
  Yürüyüş, yüzme gibi egzersizleri düzenli yaparak vücudunuzdaki hormonal salınımı sağlıklı bir hâle getirebilir ve huzursuz bacak sendromuna karşı önlem alabilirsiniz.
  


• 
  Yoga ve meditasyonun da huzursuz bacak sendromunu büyük ölçüde engellediği bilinmektedir.