Menisküs Nedir?
Menüsküs İnsan vücudunda dizlerde, bileklerde, omuzlarda, dirseklerde, göğüs kemiği ve köprücük kemikleri arasında bulunan kıkırdak dokulu bir yapıdır. Ancak Menisküs genel olarak dizdeki dokuyu ifade etmek için kullanılan bir tabir haline gelmiştir.
Bacağın alt ve üst kısımları ile diz arasında; içte ve dışta olmak üzere her bir dizde ikişer tane bulunur. Dizdeki eklem hareketleri esnasında kemiklerin birbirlerine sürtünerek aşınmasını engeller. Menisküs dokusunun %74’ü sudan oluşur ve 3,5 cm uzunluğunda hilal şeklinde bir yapısı vardır.
Menisküs Yırtığı Nedir?
Kemiklerinin arasındaki kıkırdak dokulu menisküsün yırtılmasıdır. Yırtılan menisküs bacak kemikleri arasında sıkışır , sürtünmenin etkisiyle ağrıya neden olur.
Menisküs yırtığı sporcularda sıklıkla görülen bir problemdir. Vücudun hareket halindeyken aniden yön değiştirmesi menisküs yırtılmasına sebep olur. Menisküs ileri yaşlarda yapısal olarak değişip bozulmaya başlamaktadır. İleri yaşlardaki kimselerde menisküs yırtığı sık görülen bir sorundur.
Genç yaşlarda menisküs yırtığının olması için ciddi bir sarsıntı gerekirken ileriki yaşlarda çömelme gibi basit bir hareket dahi menisküs yırtığının oluşmasına sebep olabilir. İstisnai olarak doğuştan menisküslerinde şekil bozukluğu olan kişiler, çok genç yaşlarda bile menisküs yırtılması problemini yaşayabilirler.
Menisküs Belirtileri
Ağrı, diz içinde sıvı birikmesi sonucu şişkinlik, bacağı bükerken ve gererken zorlanma hissi, yürümekte zorlanma ve dizde kilitlenme menisküs yırtığının başlıca belirtileridir. Menisküs yırtığı ilk oluştuğunda dayanılmaz bir ağrıya sebep olmayabilir ancak zaman geçince ağrı artar. Yaralanmaların şiddetine göre menisküs yırtığına çapraz ve yan bağların kopması gibi sorunlar da eşlik edebilir.
Menisküs Tedavisi
Menisküs tedavisi yırtığın boyutu ve bulunduğu yere göre değişmektedir. Bağlantılı rahatsızlıklar, hastanın yaşı ve hastanın aktivite durumu da tedaviyi şekillendirir. Dış menisküste olan yırtıkların kendi kendine düzelme imkânı söz konusu olabilirken, iç menisküste meydana gelen yırtıkların tedavisi için genellikle cerrahi müdahale gerekmektedir. Bunun sebebi iç menisküsün çok daha hareketlli olmasıdır.
Menisküs yırtığı yaşlı kişilerde oluşmuşsa muhtemelen kireçlenme, kemik aşınması gibi problemler de hastalarda mevcuttur. Bu gibi durumlarda hastanın tedavisinde artroskopi ve kemik düzeltici ameliyatlar birlikte uygulanacaktır.
Spor yaparken duruş bozukluğu ya da ani hareket sonucunda gençlerde oluşan menisküs yırtıklarının çoğunun tedavisi için cerrahi yöntemler kullanılmaktadır. Genel olarak iki ayrı cerrahi müdahale menisküs yırtıkları tedavisinde kullanılır.
Menisküs Onarılması: Menisküs onarılacak şekilde yırtıldıysa dikilerek tedavi yöntemi seçilmektedir. Bu cerrahi müdahale sonrası 6-8 haftalık bir süreçte koltuk değnekleri ile yürümek durumunda kalınmaktadır. Spor yapan kişiler ise yaklaşık 4-6 ay spora dönememektedir. İyileşme süreci sancılı olsa da menisküs kendini yenilediği için uzun vadede bir problemle karşılaşılmaz.
Yırtık Menisküsün Alınması (Meninsektomi): Onarılamayacak ölçüde hasar alan menisküslerin cerrahi operasyon ile o bölgeden alınması işlemidir. Kişi hafif bir işte çalışıyorsa 1 hafta içerisinde, ağır bir işte çalışıyorsa 30 günlük bir süreçte işe dönebilir. İleriki dönemde menisküsün alınması diz ağrılarına ve kireçlenme gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu gibi durumlarda kadavralardan menisküs nakli ile hastanın tedavi edilmesi mümkündür. Meninsektomi ameliyatı artroskopik cerrahisi ile gerçekleştirilir.
Artroskopi Nedir?
Eklem rahatsızlıklarının tanı ve tedavisinde kullanılan kapalı cerrahi yöntemdir.
Artroskopi Nasıl Yapılır?
Artroskopi eklemlerin hastalıklarında kamera ve fiberoptik ışık kaynağına bağlı bir mercek ile uygulanan optik bir cerrahi yöntemdir. Bu yöntemde ameliyat kesikleri bulunmaz. 0,5 cm’lik delikler açılır; bir delikten kamera sokulur diğer delikten cerrahi müdahale gerçekleştirilir. Kamera sayesinde eklem içi 5-10 kat büyütülerek görülebilir ve böylece çok daha detaylı ve ince işlemler gerçekleştirilebilmektedir. Bu yöntem ile eklem içinin fotoğraflarının çekilmesi ve görüntülerin kaydedilmesi mümkündür.
Hangi Durumlarda Uygulanır?
Artroskopi diz, bilek, dirsek ve omuz gibi bölgelerin eklem rahatsızlıklarının tedavisinde tercih edilen cerrahi bir yöntemdir. Artroskopi;
Dizde; yırtık menisküslerin çıkarılması, eklem iltihaplarının boşaltılması, eklem zarının çıkarılması, diz kapağı çıkıklarının tedavisi, erken dönem kireçlenme tedavisi, çapraz ve ön bağların onarılması, kıkırdak nakilleri gibi müdahalelerde uygulanır.
Omuzda; erken dönem kireçlenmelerinde, hareket kısıtlılıklarında, eklem içi cisimlerin çıkarılmasında, kas sıkışması ve kronik omuz çıkıklarının tedavisinde kullanılır.
Ayak ve el bileklerinde; eklem içi kırıklarda, romatizma hastalıklarında, doku sıkışmalarında, sinir sıkışmalarının gevşetilmesinde, eklem kıkırdakların zarar görmesi gibi durumlarda uygulanır.
Dirsekte; eklem içi kistlerin çıkartılmasında, kemik çıkıntılarının törpülenmesinde, kıkırdaktan parça ayrılmalarının tedavisinde kullanılır.
Artroskopinin Avantajları Nelerdir?
-
Artroskopi kapalı cerrahi yöntem olduğu için hastalar büyük kesiklere maruz kalmazlar. Dokulara zarar gelmez.
-
Operasyon oldukça kısa zamanda sona erer.
-
Açık operasyonlar esnasında ulaşılamayan bölgeler incelenebilir. Görüntüleri kaydedilip fotoğrafı çekilebilir.
-
Ameliyat sonrası dönemde eklem kesilip açılmadığı için fizik tedaviye daha çabuk başlanabilir ve iyileşme süreci daha hızlı ilerler.
-
Ameliyat sonrası ağrı minimum seviyededir böylece kişiler normal hayatlarına kısa zaman içerisinde dönebilirler. Özellikle sporcular için bu durum çok büyük bir avantajdır.