Cushing Hastalığı
Cushing Sendromu, herhangi bir nedenle oluşan kortizol yüksekliği ve bu yükseklik sonucu gelişen belirtileri ifade etmektedir. Eğer kortizol yüksekliği hipofiz bezindeki bir adenomdan (tümör) kaynaklı ise buna Cushing Hastalığı denir.
Cushing Sendromu (Kortizol Yüksekliği) Nedenleri
Dışarıdan tedavi amacıyla aşırı kortizol verilmesi
Böbrek üstü bezindeki bir tümör nedeniyle aşırı kortizol üretilmesi
Hipofiz bezindeki bir tümörün (adenomun) aşırı kortizol üretimini tetiklemesi (Cushing Hastalığı).
Bazı kanser türlerinin aşırı kortizol üretimini tetiklemesi
Görüldüğü üzere Cushing Sendromu birçok nedene bağlı gelişen kronik kortizol yüksekliğini ifade eder.
Kortizol Nereden Salgılanır?
Hipofiz bezinden salgılanan ACTH (Adrenokortikotropik Hormon) böbrek üstü bezini uyararak, burada kortizolün üretilmesini sağlar. Kısacası kortizol, böbrek üstü bezinde üretilen ve hipofiz bezi tarafından kontrol edilen bir hormondur.
Hipofiz bezinde oluşan iyi huylu bazı tümörler (adenom) aşırı ACTH salgılarlar. Bu da böbrek üstü bezini uyararak buradan yüksek miktarda kortizol üretilmesini sağlar. Sonuçta Cushing Hastalığı ortaya çıkar.
Cushing Hastalığı Belirtileri
Uzun süre kortizol seviyelerinin yüksek olması, belirtilerin ortaya çıkmasına neden olur.
Cildin kolay morarması ve ciltte koyulaşma
Karında stria denilen mor renkli çizgilerin oluşması
Yanaklarda kızrıklık
Yüz, boyun, göğüs, karın ve uyluklarda aşırı kıllanma
Ciltte aşırı sivilcelenme, akne
Halsizlik, yorgunluk ve kas güçsüzlüğü. Kişi merdiven çıkarken yorulur.
Kemik erimesi ve sırt ağrıları
Kadınlarda adet düzensizliği veya adet görememe
Cinsel istekte azalma
Depresyon
Duygusal değişiklikler, sinirlilik
Psikoz
Tansiyon yüksekliği
İnsülin direnci ve şeker hastalığı
Enfeksiyonlara karşı direncin azalması, enfeksiyonlara yatkınlık
Yaraların geç iyileşmesi
İdrarda kalsiyum atılımında artış ve bunun sonucunda böbrek taşı sıklığında artış
Potasyum düşüklüğü
Lenfosit denilen akyuvar türünde düşüş, granülositlerde artış
Hipofiz Tümörünün Bası Etkisi: Hipofizdeki ACTH salgılayan tümörler genellikle küçüktür ve bası etkisi yaratmazlar. Ancak bazen tümörler büyüyebilir ve bası yaparak şu belirtilere neden olabilir.
Baş ağrısı: Görme alanı kaybı, görme bulanıklığı ve görme keskinliğinde azalma
Hipofiz yetmezliği
Cushing Hastalığnın Tedavisi Ve İlaçları
Cushing sendromunun tedavisi vücuttaki artmış kortizol miktarını düşürmeye yöneliktir. En iyi tedavi sebebe yöneliktir. Tedavi şunları içerir: Kortikosteroid kullanımını azaltmak: Cushing sendromunun sebebi eğer uzun süre kortikosteroid kullanımı ise doktorunuz bu semptomları azaltmak için astım, artrit veya diğer durumların tedavisini yeterli düzeyde tutar ak ilaç dozlarını periodik olarak azaltabilirler. Medikal problemlerin çoğunda kortikosteroid olmayan ilaçlar kullanılabilir.
Cerrahi: Eğer cushing sendromunun sebebi tümör ise doktorunuz size cerrahi önerebilir. Hipofizer tümörler beyin cerrahisi tarafından çıkarılır. Eğer tümör adrenal bezlerde, akciğer ya da pankreasda oluşmussa cerrahi standart ameliyatla ya da bazı vakalarda küçük insizyonlarla minimal invaziv cerrahi teknik kullanılarak yapılabilir.
Ameliyat sonrasında vücudunuza doğru miktarda kortizol miktarını sağlamak için kortizol replasman ilaçlarına ihtiyacınız olabilir. Birçok vakada normal adrenal kortizol üretimi geri dönebilir ve doktorunuz kortizol replasman tedavisini kesebilir. Ayrıca bu süreç bir yıldan daha uzun süreyi alabilir. Bazı örneklerde cushing sendromlu insanlarda normal adrenal fonksiyon asla geri dönmeyebilir ve ömür boyu replasman tedavisine ihtiyaç duyarlar.
Radyasyon Tedavisi: Eğer cerrahi ile hipofizer tümörün tümü çıkartılamazsa genelde o kişiye operasyon ile birlikte radyasyon tedavisi verilir. Ek olarak cerrahi için uygun olmayan adaylar içinde radyasyon kullanılabilir. Radyasyon altı haftalık periyodlarla küçük dozlarda verilebilir veya stereotaktik cerrahi ya da gamaknife radyasyon denilen tekniklerle verilebilir.
İlaçlar: Bazı durumlarda cerrahi ve radyasyon tedavisi ile kortizol düzeyleri normale getirilemediginde doktorunuz size ilaç tedavisi verebilir. İlaçlar aşırı kortizol üretimini kontrol ederler (Ketokonazol, mitotan ve metirapon). İlaçlar çok kötü durumdaki hastalara belirti ve bulguları iyileştirmek ve cerrahi riskleri azaltmak için kullanılabilir. Bazı vakalarda tümör veya onun tedavisi hipofizer ve adrenal bezde üretilen diğer hormonların eksikligine neden olabilir ve doktorunuz size bu hormonları yerine koymak için ilaçlar verebilir.
Eğer hiçbir tedavi yöntemi etkili olmazsa doktorunuz size adrenal bezlerinizin cerrahi ile alınmasını önerebilir. Bu prosedür aşırı kortizol üretimini tedavi edecektir. Ayrıca sizin ACTH düzeyleriniz yüksek kalacaktır. Bu durum sizin derinizde pigmentasyon artışının sebebi olabilir. Eğer tedavi edilmezse Cushing sendromu ölüme neden olabilir. Ancak tedavi ile belirti ve bulgular iyileşir ve kortizol düzeyleri normale gelir.