D Vitamini, güneş ışıkları ve beslenme yoluyla alınabilen ve vücuda birçok fayda sağlayan bir vitamin. Vücutta uzun süre depolanabildiği için, hormonal salınımın iyileştirilmesine, dolayısıyla vücut sağlığına ciddi katkıları bulunuyor. Güneş vitamini olarak da bilinen D vitamini, esasında kolesterolün dönüşümüyle oluşan bir hormondur. Vücudun ihtiyaç duyduğu bir vitamin olmakla birlikte, eksikliği birçok hastalığa ve rahatsızlığa yol açabilir.

Ne yazık ki, D vitamini eksikliği ülkemizde sıklıkla görülen ve pek önemsenmeyen bir problem. Ancak doğru bir beslenme programıyla vücuttaki D vitamini seviyesini arttırmak mümkün.

D Vitaminin İşlevleri Nelerdir ve Neden İhtiyaç Duyarız?

D vitamini, kemiklerin sağlığını ve gücünü koruma işlevine sahiptir. Bunu ise kalsiyum emilimini arttırarak sağlar. Bağırsaktaki kalsiyum emilimi arttığında, kemikler için faydalı olan bu hormonun vücuttaki salınımı artacak ve kemikler büyük oranda güçlenecektir. Diğer yandan kan ile sinir sistemi arasındaki fonksiyonların düzenlenmesi ve vücuttaki fosfor dengesi de büyük ölçüde kalsiyum salınımına bağlıdır. D Vitamini, kalsiyum ve fosfor gibi minerallerin salınımını sağlar.

Burada önemli bir noktaya dikkat etmekte fayda var; D vitaminin eksikliği kemiklerin zayıflaması anlamına gelmez. D vitamini, kemikleri güçlendirmekle birlikte, kemik hastalıkları vitaminin yokluğuna bağlı değildir. Ancak vücutta D vitamini eksikliği görülmesi kolon kanseri, göğüs kanseri, kalp rahatsızlıkları, pankeras kanserı, depresyon gibi birçok hastalığa sebebiyet verebilmektedir. Dolayısıyla, D vitamini yalnızca vücudu güçlendirmek için değil, korumak için alınması gereken bir vitamindir.

D Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Yorgunluk ve bitkinlik hissi D vitamini eksikliğinin en çok görülen sebepleri arasındadır. Eğer gündelik hayatınızı etkileyecek ölçüde bir hâlsizliğe sahipseniz, bunun sebebi D vitamini eksikliği olabilir. Kronik yorgunluğa eşlik eden şiddetli baş ağrıları bu ihtimâli güçlendirir. Özellikle kadınlarda kronik yorgunluk ile D vitamini arasında kuvvetli bir bağ olduğu biliniyor.

Bağışıklığın zayıflaması da D vitamini eksikliğinin belirtileri arasındadır. Soğuk algınlığı, grip gibi hastalıklara olan bağışıklık azaldıysa ve bu hastalıkların iyileşmesi uzun sürüyorsa, bu durumun sebebi D vitamini eksikliği olabilir. Geniş çaplı araştırmalar, bronşit, zatüree gibi solunum yolu enfeksiyonlarına sık yakalanan hastalarda D vitamini eksikliği olduğunu göstermiştir. Ayrıca KOAH hastalığının da vitamin bu vitaminin eksikliğiyle bağlantılı olduğu biliniyor.

Belirtileri aynı zamanda risk olarak kabul etmekte fayda var. Zira D Vitamini eksikliği, vücudu enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı ciddi anlamda savunmasız kılıyor.

D Vitamini Eksikliğinin Sebepleri Nelerdir?

D vitamini, genellikle güneş ışıklarının emilimi yoluyla edinilen bir hormondur. Vücut yeterince güneş almıyorsa, eksiklik görülmesi normaldir. Kapalı ve karanlık alanlarda çalışan kişilerde D vitamini eksikliğinin sıklıkla görüldüğü bilinmektedir. Her ne kadar, bazı besinler D vitamini içeriyor olsa da, vücut yeterince güneş almadığı takdirde vitamin eksikliğinin önüne geçmek mümkün olmayacaktır.

Böbrek ve bağırsaklardaki rahatsızlıkların da D vitamini eksikliğine sebep olduğu biliniyor. Nitekim bu rahatsızlıklar, vitaminin vücutta yeteri oranda emilmesini engelliyor. Ayrıca çölyak, crohn ve kistik fibrozis hastalıklarında da vitamin emilminin ciddi oranda düştüğü bilinmekte.

Vejeteryan ve vegan beslenen kişilerde de D vitamini eksikliği görülebiliyor. Bu tür beslenme rejimlerini uygulayan kişilerin vitamin takviyesi almalarında ve öğünlerinde D vitamini içeren sebze-meyvelere ağırlık vermelerinde fayda var. Aşırı kilolu kişilerde de D Vitamini eksikliği görülebiliyor. Ayrıca vücutta D vitamini emiliminin azalması, yaşlılık belirtilerinden biri olarak kabul ediliyor.

D Vitamini ile Depresyon Arasındaki İlişki Nedir?

Belirtildiği gibi, depresyon D vitamini eksikliğinin en büyük belirtilerinden biri. Bilim insanları bu durumu seratonin hormonunun salgılanımına bağlıyor. Mutlu hissetmemizi sağlayan seratonin hormonunun salgılanımı azaldığında, depresyon riski artar. D Vitamini, seratonin salgılanımını ve emilimini arttırır. Eksikliği hâlinde, bu salınım azalacağı için depresyon riski artacaktır. Kapalı alanlarda uzun süre kalan kişilerin kendilerini mutsuz hissetmelerinin en büyük sebeplerinden biri D vitamini eksikliğidir.

Yapılan araştırmalar, yeterli oranda D vitamini almayan insanların diğerlerine göre 11 kat daha fazla depresyon yatkınlığına sahip olduğunu gösteriyor. Özetlemek gerekirse, depresyon büyük ölçüde seratonin hormonunun eksikliğine bağlıdır ve bu hormonun sağlıklı bir biçimde salgılanabilmesi için D vitamininin vücutta yeterli seviyede olması gerkeir.

Risk Grubu Kimlerden Oluşur?

D vitamini eksikliğinin genellikle kadınlarda görüldüğü biliniyor. Bilhassa, doğum ve loğusalık dönemlerinde vücutta ciddi anlamda vitamin kaybı olaibliyor. Bu yüzden hamile ve loğusalarda doktor kontrolünde vitamin takviyesi yapılması son derece önemli.

Güneş görmeyen, yaşlı, esmer tenli kişilerde de D vitamini eksikliği sıklıkla görülmekte. Bununla birlikte, kilolu insanlarda da D vitamini oranının azaldığı biliniyor. D Vitamini, kolay çözülen bir vitamin olduğu için vücuttaki fazla yağlarda birikiyor ve böyle bir durumda vücudun diğer tarafındaki emilimi zorlaştığı için eksikliği görülüyor.

D Vitamini Takviyesi Nasıl Yapılır?

D vitamini eksikliği belirtileri gösteriyorsanız, mutlaka bir doktora gitmeniz gerekir. Zira tedavinin gecikmesi süreci hızlandıracak ve eksikliğin vücuttaki belirtilerini arttıracaktır. Bu şikâyetle başvuran hastalara genellikle tablet veya iğne ile takviye uygulanıyor. Doktorun belirttiği periyot ve dozajlarda takviye alarak, D vitamini eksikliğini büyük ölçüde giderebilir ve vücuttaki emilimi arttırabilirsiniz.

Vücudunuzun güneş ışığıyla günde 10-15 dakika temas etmesini sağladığınızda ihtiyacınız olan D vitaminini güneş ışıklarının emilimiyle alabilirsiniz. Vücudunuz güneş ışıklarını almadığı takdirde bu emilim zorlaşacaktır.

Bazı besinlerde D vitamini içeriği bulunsa da, eksikliği giderecek kadar yeterli olduğunu söyleyemeyiz. Diğer yandan, vücudunuzu D vitamini açısından beslerken cilt kanseri riskine de dikkat etmeniz gerekiyor. D vitaminini güneş ışıkları yoluyla almak için en elverişli saatler, güneş ışıklarının dik açıdan yayıldığı 10.00 ve 15.00 arasıdır. Bu saatlerde dışarı çıkarken koruyucu krem kullanmanızda fayda var.