Damar Tıkanıklığı Nedir? Belirtileri Ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir? - Sağlık

Sağlık

Damar Tıkanıklığı Nedir? Belirtileri Ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir? _05.01.2018

Damar Tıkanıklığı

Toplumlarda sıkça görülen sağlık sorunlarından biri de damar tıkanıklığı sorunudur. Çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilen damar tıkanıklığı taşıdığı riskler nedeniyle mutlak olarak zamanında tedavi edilmesi gereken sağlık sorunlarındandır.

Dolayısıyla uzmanlar damar tıkanıklığının henüz ilk belirtilerinin görülmesi durumunda vakit kaybedilmeden ilgili doktora başvurulması gerektiğinin altını önemle çizmektedirler.

Damar Tıkanıklığı Nedir?

Damar tıkanıklığı; tıptaki ismiyle ateroskleroz olarak da bilinen damar tıkanıklığı sorunu atardamarlardan birinin belirli bir sebebe bağlı olarak tıkanmasına veya da daralmasına verilen isimdir.

Damar tıkanıklığı bu durumun oluşmasıyla beraber ortaya çıkmaktadır. Damar tıkanıklığı genel olarak damar çeperlerinde yağ kütlelerinin birikmesiyle birlikte kendini göstermektedir.

Toplanan yağ kütleleri aynı zamanda damarların esnekliğini de önemli derecede tahrip ederek damarların sertleşmesine de yol açabilmektedir.

Damar Tıkanıklığı Neden Olur?

Kan pıhtıları, yağlar, hava baloncukları, kolesterol ve bazen de amniyotik sıvı (anne karnındaki bebeği çevreleyen sıvı) damar tıkanıklığına yol açabilir. Aşağıdaki etkenler bu sonucu doğurabilir:

Kolesterol Yüksekliği

Damarların yağ bağlaması damar tıkanıklığına yol açabilir. Ateroskleroz adı verilen bu hastalıkta yağ, kolesterol ve kalsiyumdan oluşan plaklar atardamarın iç çeperine yapışmakta ve zamanla damarı daraltmaktadır.

Aşağıdaki etkenler kötü kolesterol yüksekliğine ve bu plakların oluşmasına zemin hazırlar:

Sigara

Doymuş veya trans yağ oranı yüksek beslenmek (margarin, tereyağı, kırmızı et ve diğer hayvansal gıdalarda bol bulunur)

Obezite

Şeker hastalığı, insülin direnci

Tiroid hormonu azlığı

Derin Ven Trombozu

Derin ven trombozu , bacak derinindeki damarların pıhtı atması durumudur. Kanın damar içinde pıhtı atmasına neden olan hastalıklardan en sık görülenlerinden biridir. Aşağıdaki etkenler derin ven trombozuna ve diğer damar içi pıhtılarına neden olarak damar tıkanıklığına yol açabilir:

Obezite

Çok uzun süre oturmak veya hareketsiz kalmak

Susuzluk

Doğum kontrol hapı kullanmak, hormon takviyeleri almak

Darbe almak

Vaskülit ve bazı diğer damar iltihapları

Kalp hastalıkları

Hamilelik

Kanser

Kemik Kırılması

Uyluk kemiği gibi büyük kemiklerde görülen kırıklar, kemik içindeki yağ parçacıklarının kan dolaşımına salınmasına neden olabilir. Bu parçacıklar damar tıkanıklığına neden olabilmektedir (yağ embolisi). Şiddetli yanıklar ve kemik ameliyatları da yağ embolisine neden olabilir.

Basınç

Vurgun, aşırı basınç farkından oluşur. Basınç arttıkça (örneğin suda derine daldıkça) soluduğumuz havadaki azot gazı sıvılaşarak kanda birikir. Aniden basınç azalırsa sıvı haldeki azot gaz haline dönüşerek damar tıkanıklığına yol açabilir. Özellikle dalgıçları ve pilotları ilgilendiren bir tehlikedir.

Doğum

Bazı nadir vakalarda doğum esnasında amniyon sıvısı kan dolaşımına sızarak damar tıkanıklığına neden olmaktadır. Bu durumda solunum güçlüğü, ani tansiyon düşüklüğü ve bilinç kaybı söz konusu olabilir.

Damar Tıkanıklığı Belirtileri Nelerdir ?

Göğüs Ağrısı

Plak birikimi nedeniyle damarlar tıkanır, kalbe giden kan akımı azalır, anjina veya göğüs ağrısı meydana gelir.

Bu tür göğüs ağrısı gerginliğe, ağırlık hissine ve göğüs kemiği arkasında basınç hissine neden olur. Genellikle fiziksel veya duygusal stresle tetiklenen ve fiziksel aktivite ile kötüleşen, dinlendiğiniz zaman geçen bir ağrıdır.

Göğüs ağrısının nedeni her zaman damar tıkanıklığı değildir. Bazen ağrı, bir kas spazmı, mide ülseri, üst solunum yolu enfeksiyonu, mesane hastalığı veya hazımsızlık nedeniyle olabilir.

Nefes Darlığı

Nefes darlığı da damar tıkanıklığı belirtileri arasındadır. Damarlarda biriken plan nedeniyle, kalp vücudun ihtiyaçlarını sağlamak için kan pompalamada zorluk çeker, buda nefes darlığına ve yorgunluğa neden olur.

Ancak, nefes darlığı da ağır egzersiz, yüksek irtifa alanlarında bulunma, kansızlık , solunum yolu enfeksiyonu veya hastalık, kronik bronşit, alerji ve oksijen eksikliği nedeniyle de olabilir.

Ereksiyon Sorunları

Erektil disfonksiyon (ereksiyon sorunları) damar tıkanıklığı ve kalp problemlerinin bir belirtisi olabilir. Bu rahatsızlık dünya genelinde yaklaşık 60 milyon erkeği etkileyen yaygın bir cinsel sorundur.

2011 de Dolaşım dergisinde yayınlanan bir makaleye göre , ereksiyon sorunları ateroskleroz (atardamarları (arterleri) etkileyen bir hastalıktır) veya damar sertliğinin ortak belirtisidir.

Ereksiyon sorunları ayrıca depresyon , düşük testosteron düzeyi sorunu, sinir sorunları ve bazı ilaçlara bağlı olarak gelişebilir.

Erkek Tipi Kellik

Erkeklerin önemli sorunlarından birisi olan kellik de damar tıkanıklığı belirtilerindendir. Bu sorun kafa derisi üzerinde saç dökülmesi ile birlikte, ayak üzerindeki kılların dökülmesine de neden olur.

Erkek tipi kelliğin diğer yaygın nedenleri kalıtım, bazı kanser türleri, ilaç yan etkileri, tiroid sorunları ve anabolik steroidlerdir.

Kulak Memesi Çizgisi

Kulağınızda ki kırışıklık damar tıkanıklığı belirtisi olabilir. Özellikle, kulak memesinin alt kenarına, kulak kanalından eğik açılı gelen bir kırışık, koroner arter hastalığı ile bağlantılıdır. Bir kulak kırışıklığı, kalbinde tıkalı damar olan kişilerdeki, zayıf dolaşım belirtisi olabilir.

Bir kulak kırışıklığı yaşlanma ya da aşırı sigara içme nedeniyle de görülebilir.

Aşırı Terleme (Gece Terlemesi)

Özellikle serin bir odada uyurken, geceleri görülen aşırı terleme , plak nedeniyle tıkanan damarların başka bir olası göstergesidir.

Damarlar tıkalı olduğu zaman kalp kanı pompalamak için daha fazla çalışır buda egzersiz yapmışcasına terleme yapar.

Aşırı terleme ayrıca stres, anksiyete, obezite ve beslenme yetersizlikleri nedeniyle de oluşabilir. Yaşlı kadınlar arasında bundan çok, menopoz , belirtisi olabilir.

Halsizlik Veya Baş Dönmesi

Baş dönmesi, sersemlik ve halsizlik damar tıkanıklığının yada olası erken bir inmenin belirtisi olabilir. Karotis arterlerdeki plak birikimi baş dönmesi, denge veya koordinasyon kaybı ve açıklanamayan düşmelere neden olabilir.

Aynı zamanda düşük kan basıncı, nörolojik problemler, anemi, hipoglisemi (düşük kan şekeri), kulak enfeksiyonu, sıcak çarpması, görme ile ilgili bozukluklar, migren, anksiyete bozuklukları ve kafa yaralanmaları da halsizlik ve baş dönmesine neden olabilir.

Kalp Çarpıntısı

Kalp çarpıntısı genelde egzersiz yaptığınız zaman, stresli olduğunuzda, kafein veya nikotin tükettiğiniz zaman ortaya çıkar.

Bazı insanlarda, kalp çarpıntısına baş dönmesi, bayılma, bulanık görme, göğüs ağrısı, terleme ve bulantı gibi belirtiler eşlik eder. Özellikle kalbe gelen ana damarların tıkanıklığı durumunda meydana gelir. Hatta daha ciddi bir kalp rahatsızlığı da gösterebilir.

Çarpıntıya neden olabilecek diğer sağlık koşulları; elektrolit anormallikleri, tiroid bozuklukları, uyku apnesi, bazı ilaçlar, kalp kapak hastalıkları ve anemidir. Kalp çarpıntısı damar tıkanıklığı belirtisi olabilir.

Hazımsızlık, Bulantı ve Kusma

Kalp hastalığına yol açan damar tıkanıklığı nedeniyle hazımsızlık, bulantı, kusma, dolgunluk veya boğulma hissi ve diğer gastrointestinal problemler meydana gelebilir.

Böbreklere kan tedarik eden renal arterlerde tıkanmada mide bulantısı, hafif hazımsızlık, karın ağrısı ve kusmaya neden olabilir.

Bacak ve Baldır Ağrısı

Bacaklara kan taşıyan damarlardaki plak birikimi bacak ve baldır ağrısına neden olabilir. Bu genellikle yaşam kalitenizi etkiler, yürüyüşünüzü etkiler ve kısıtlar.

Beslenme yetersizlikleri, dehidrasyon nedeniyle veya uzun süre ayakta durmaktan da bacaklarda hafif ağrı da kas spazmı görülebilir.

Damar Tıkanıklığı Tedavisi

Kan pıhtılarının, yağ parçacıklarının veya hava baloncuklarının neden olduğu damar tıkanıklığı acil müdahale gerektirir. Kötü kolesterol kaynaklı damar tıkanıklığının öncelikli tedavisi ise sağlıklı ve titiz bir yaşam tarzıdır.

Kan Sulandırıcılar

Kan damar içinde pıhtı atmışsa ilk müdahale kan sulandırıcı ilaçlarla yapılır. Doktorunuzun tavsiye edeceği ilaç sayesinde pıhtı çözülür ve damar tıkanıklığı açılır. Bazı türleri şunlardır:

Enoxaparin: Kan inceltici olarak hemen damar içine şırınga edilir.

Warfarin: Hap şeklinde alınır.

Heparin: Damar yolundan verilir.

Cerrahi Müdahale

Kan sulandırıcıların yetersiz kaldığı vakalarda cerrahi müdahale yapılır. Pıhtının alınması için aşağıdaki ameliyatlardan biri uygulanabilir:

Kardiyak Kateterizasyon: pıhtı kalbe atmışsa bu yöntem kullanılarak önce pıhtının yeri tespit edilir. Sonra küçük balonlar yardımıyla damar tıkanıklığı açılır, stent yardımı ile damarın açık kalması sağlanır.

Kateter Yönlendirmeli Tromboliz: Pıhtının tıkadığı bölge tespit edilir, damar içi ilaçlarla pıhtının üzerine çözücü ilaçlar şırınga edilir.

Trombektomi: Direk kan pıhtısının alınması işlemidir. Üstteki müdahaleler yetersiz kalırsa veya vakanın zaman kaybına hiç tahammülü yoksa uygulanır.

Sigarayı Bırakın

Başta kötü kolesterolden kaynaklanan damar tıkanıklığı olmak üzere, aşağıdaki önlemler her tür damar tıkanıklığı riskini düşürür: