Gastrit Nedir?

Gastrit veya mide iltihabı(Gastroenteritis), mide ve ince bağırsak’ı içeren mide bağırsak kanalı’nın iltihabı  ile karakterize olan ve ishal, kusma , karın ağrısı ile krampa sebep olan bir tıbbi durumdur.Mide iltihabından gastro, mide mikrobuve mide virüsü olarak da bahsedilmiştir. Grip ile ilgisi olmamasına rağmen mide gribi ve gastrik grip olarak da adlandırılmıştır.
Küresel olarak, çocuklardaki çoğu vaka, rota virüs’ten kaynaklanır.  Yetişkinlerde, noro virüsve kampilobakter daha yaygındır. Diğer bakteriler (ya da onların toksinleri) ve parazitler de daha az görülen sebepler arasındadır. Bulaşma, uygun olmayan bir şekilde hazırlanmış yiyecek ya da kirli su tüketimi veya bulaşıcı hastalık taşıyan bireylerle yakın temas nedeniyle gerçekleşebilir.

Hastalığı yönetmenin temeli, yeterli sıvı alımında yatmaktadır. Hafif ya da orta derecedeki vakalar için bu genellikle oral rehidratasyon çözeltisi ile gerçekleştirilebilir. Daha ciddi vakalarda damar içinden sıvı verilmesi gerekebilir. Mide iltihabı öncelikle çocukları ve gelişmekte olan ülkelerde yaşayanları etkilemektedir.

Belirtileri Nelerdir?

Mide iltihabında genellikle hem ishal hem kusma görülür, ya da daha az yaygın olarak sadece birisi kendini gösterir.  Mide krampı da görülebilir.  Belirtiler ve semptomlar, çoğunlukla bulaşıcı ajana yakalandıktan sonraki 12-72  saat içinde başlar.  Eğer sebebi viral bir ajansa, durum çoğunlukla bir hafta içinde ortadan kalkar.  Ayrıca bazı viral vakalar ateş, yorgunluk, baş ağrısı, ve adale ağrısı ile ilişkilendirilebilir. Eğer dışkı kanlı ise, sebebinin bakteri olma ihtimali virüs  olma ihtimalinden fazladır.  Bazı bakteriyel enfeksiyonlar, şiddetli karın ağrısıyla ilişkili olabilir ve birkaç hafta sürebilir.

Rota virüs bulaşan çocukların tamamen iyileşmesi, genellikle üç ila sekiz gün sürer. Ancak, fakir ülkelerde, şiddetli enfeksiyonlar için tedavi erişilemez bir durumdadır ve inatçı ishal yaygındır. Sıvı kaybı , ishal‘in yaygın bir komplikasyonudur]], ve önemli ölçüde sıvı kaybı olan çocukta uzun süreli kılcal yenilenme, zayıf şekilde ciltte şişkinlik ve düzensiz nefes alma görülebilir.  Tekrarlayan enfeksiyonlar, genellikle sıhhi temizliği zayıf olan bölgelerde görülür ve kötü beslenme, bodur büyüme ve uzun süreli bilişsel gecikmeye neden olabilir.

Reaktif artrit, Kampilobakter türleri ile enfekte olan kişilerin %1’inde görülür ve %0,1’inde Guillain-Barre sendromu meydana gelir. Hemolitik üremik sendrom (HUS), Shiga toksinüreten Escherichia coli ya da Şigella türleriyle enfekte olunması sonucu oluşabilir, bu da düşük trombosit sayısı, kötü böbrek fonksiyonu ve düşük alyuvar sayısı (bozulmaları sonucu)ile sonuçlanır. Çocuklar, hemolitik üreme sendromuna yakalanmaya yetişkinlerden daha yatkındır. Bazı viral enfeksiyonlar iyi huylu çocuk nöbetlerine neden olabilir.

Gastrite Ne İyi Gelir?

Zencefil

Özellikle zencefil iltihapları azaltma ve bakterileri önleme özelliği sayesinde gastrite çok iyi gelen besinlerin başında yer almaktadır. Bu nedenle düzenli zencefil tüketimi ile iltihaplanma ve enfeksiyon riski en aza indirilebilmektedir. Bununla birlikte zencefil, mide ağrılarına, gaza, hazımsızlık problemine, mide bulantılarına ve şişkinlik gibi çeşitli rahatsızlıklarına da iyi gelen bir özelliğe sahiptir. Özellikle bir bardak kaynar suyun içerisine atılan 1 çay kaşığı taze kıyılmış zencefil, 10 dakika kadar dinlendirildikten sonra bal ile karıştırılıp içildiğinde çok faydalı bir doğal ilaca dönüşebilmektedir. Özellikle beslenme uzmanları ve doktorlar gastrit gibi bir takım mide rahatsızlıklarının görüldüğü durumlarda bir hafta içerisinde günde iki kez bu kürün uygulanmasının semptomların hafifletilmesinde etkin rol oynadığını belirtmektedirler. Benzer şekilde zencefil suyu bal ile karıştırılarak tüketildiğinde de aynı etkiyi gösterebilmktedir. Gastrik rahatsızlıklarının olumsuz etkilerinin ortadan kaldırmak için başvurulan yöntemlerden bir tanesi de taze zencefil kökünü çiğnemek olmaktadır. Ancak zencefil tüketiminde de dikkatli olmak gerekmektedir. Özellikle zencefil, kan pıhtılaşması ile tansiyon ilaçlarının etkisinin azaltılması gibi yan etkilere neden olabilmektedir. Bu nedenle gastrit ile ilgili bir şikayetiniz olduğunda doktorunuza danışarak zencefil tüketiminizi ayarlayabilirsiniz.

Papatya

Papatya çayı da gastrit tedavisinde çok yararlı olabilir. Sindirim sistemi için yararlı olan bazı uçucu yağlar bakımından zengindir. Hatta ani ağrılara karşı bile rahatlama sağlayarak bağırsak duvarlarını yatıştırıp gazı ortadan kaldırabilir. Ayrıca mide iltihabı ve mide ülseri riskini azaltabilir. Papatya çayı gastrite iyi gelen etkili bitkiler arasında gösterilmektedir.
1 fincan suya bir veya iki kaşık kurutulmuş papatya ekleyin ve 5-10 dakika kaynatın, soğuduktan sonra için. Bir hafta boyunca buna devam edin.

Yoğurt

Yoğurt da gastrit probleminin ortaya koyduğu olumsuz etkileri hafifletmede etkili olmaktadır. Özellikle yoğurdun içeriğinde bulunan aktif kültürler sindirim sisteminin düzenli bir şekilde çalışması için oldukça yararlıdır. Bunun yanı sıra yine yoğurdun içerisinde bulunan probiyotikler de mide astarında meydana gelen hasarlara karşı mide astarının korunmasını desteklemektedirler. Üstelik yoğurt bağışıklık sisteminin de virüslere ve bakterilere karşı koyması için de güçlü bir besindir. Bu nedenle her gün düzenli olarak doğal yoğurt tüketmek gastrit gibi olumsuz etkileri olan mide rahatsızlıklarını engellemeye olanak sağlamaktadır. Daha etkili olması açısından yoğurdun muz ve bal ile tüketilmesi de tavsiye edilmektedir.

Nane

Nane, antienflamatuar, antibakteriyel ve antispazmodik gibi yararlı özelliklere sahip olması nedeni ile midede meydana gelen iltihapları önlemeye, bakterileri ortadan kaldırmaya ve midede ortaya çıkan spazmları yok etmeye yardımcı olmaktadır. Nane aynı zamanda mide mukozası iltihabını azaltmakta ve mideyi de bir hayli yatıştırmaktadır. Bununla birlikte nane tüketilmesi halinde çeşitli gastrit semptomlarından olan hazımsızlık, mide ekşimesi ve bulantı gibi problemler de kolay bir şekilde giderilebilmektedir. Özellikle doğal bir şekilde gastrit ile başa çıkmak istiyor ve gastrite iyi gelen yiyecekler tüketmek istiyorsanız nane çayı içebilir ya da taze nanenin yapraklarını kahvaltılarınızda ya da yemeklerinizde tüketebilirsiniz.

Çilek

Çileğin içeriğinde bulunan fenolik anlamda yüksek bileşikler gastrit hastalığının iyileşmesinde ve olumsuz etkilerinin azaltılmasında çok etkili olmaktadır. Bununla birlikte çilek doğal bir antioksidan özelliği de taşımaktadır. Çileğin düzenli olarak tüketimi ile midenin mukozasında ortaya çıkan iltihaplar da kolay bir şekilde önlenebilmektedir. Yapılan araştırmalar, düzenli çilek tüketimi ile zararlı yiyeceklerin mideye verdiği hasarların ortadan kaldırılabileceğini ortaya koymaktadır. Beslenme alışkanlıklarına alınması gereken çilek gastriti önleme konusunda günde bir kaç tane tüketilebilir ya da çay olarak içilebilir.

Fesleğen

Özellikle akut gastrit problemi yaşayan kişilerin bu hastalıkla ilgili tedavi süreçlerine fesleğen tüketimi destek olmaktadır. Fesleğen antibakteriyel ve antienflamatuar özelliği nedeniyle midede meydana iltihapları azaltarak bakteriler ile savaşmaktadır. Dolayısıyla fesleğen gastritin vücuda verdiği olumsuz etkilerden olan mide ağrısı, kusma, mide bulantısı ve hazımsızlık gibi rahatsızlıkları da ortadan kaldırmada etkili olabilmektedir. Gastrit rahatsızlığından kurtulmak ya da gastrit gibi bir problem ile karşılaşmamak için düzenli olarak fesleğen yaprağı çiğnenebilir ya da fesleğen çayı içilebilir.

Rezene Tohumları

Rezene tohumları insan vücudunda pek çok bölgeye oldukça yararlı gelmektedir. Bunlardan bir tanesi de midede meydana gelen gastrit problemi ile başa çıkmasıdır. Çünkü rezene tohumları sindirim sisteminin yatışmasına ve sindirim kaslarının rahatlatılmasına yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda rezene tohumlarının iltihapları azaltan ve midede yer alan bakterileri yok eden etkileri de bulunmaktadır. Mide yanması, bağırsak gazı, hazımsızlık, kusma ve şişkinlik gibi gastrit hastalığının etkileri görüldüğünde düzenli olarak ve yeterli miktarda rezene tohumu tüketilebilir.

Meyan

Meyan kökü gastrit rahatsızlığını gidermek için en sık kullanılan yiyeceklerden bir tanesidir. Özellikle iltihap giderici ve mideyi yatıştırıcı özelliği sayesinde meyan kökü midede meydana gelen iltihaplanma ile ekşimeyi önlemeye yardımcı olur. Gastritin midede yarattığı rahatsızlıkları ortadan kaldıran meyan kökü aynı zamanda mide astarını korumaya ve ülser riskini azaltmaya da destek olmaktadır.

Gastrit Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Su Kaybını Giderme

Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde mide iltihabının en önemli tedavisi su kaybını gidermedir. Bu, tercihen oral rehidratasyon tedavisi ile gerçekleştirilir, eğer şuur seviyesinde azalma varsa ya da sıvı kaybı şiddetliyse, damar içi gerekebilir.  Kompleks karbonhidratlar ile yapılan oral replasman tedavi ürünleri (örneğin buğday veya pirinçten yapılanlar), basit şeker bazlı olanlardan daha üstün olabilir.  Özellikle basit şekeri yüksek olan içecekler, meşrubatlar ve meyve suları gibi, ishali arttırabilecekleri için 5 yaşın altındaki çocuklara tavsiye edilmemektedir.  Daha açık ve etkili oral rehidratasyon preparatları mevcut değilse ya da içilemiyorsa, sade içme suyu kullanılabilir. Genç çocuklarda sıvı vermek için, uygun görülmesi halinde, nazogastrik tüp kullanılabilir.

Beslenme

Anne sütü ile beslenen bebeklerin her zamanki şekilde beslenmeye devam etmeleri tavsiye edilir, mama ile beslenen bebeklerin ise, oral rehidratasyon tedavisi ile su kaybı giderildikten sonra mamaya devam etmeleri önerilir.  Laktozsuz ya da laktozu azalmış mamalar genellikle zorunlu değildir. Çocuklar ishal sırasında, basit şekeri yüksek olan gıdalardan kaçınarak, olağan diyetlerine devam etmelidir. BRAT diyeti (muz, pirinç, elma püresi, kızarmış ekmek ve çay), yetersiz besinler içerdiği ve normal beslenme üzerinde hiçbir yararı olmadığı için, artık tavsiye edilmemektedir. Probiyotiklerin hem hastalığın süresini hem de dışkıların sıklığını azaltmada yararlı olduğu görülmüştür. Antibiyotik kaynaklı ishalin önlenmesi ve tedavisinde de faydalı olabilirler. Mayalanmış süt ürünleri (yoğurt gibi) de aynı şekilde yararlıdır. Çinko takviyesinin, gelişmekte olan ülkelerdeki çocuklarda ishalin hem tedavisinde hem de önlenmesinde etkili olduğu görülmektedir.

Mide Bulantısı İlaçları

Mide bulantısı ilaçları çocuklarda kusma tedavisinde faydalı olabilir. Ondansetron'un, tek doz olmasına bağlı olarak damar yolundan sıvı verilmesine daha az ihtiyaç duyulması, hastaneye yatışları azaltması ve kusmayı azaltması gibi bazı faydaları bulunmaktadır.  Metoklopramid de faydalı olabilir. Bununla birlikte, ondansetron kullanımı, çocuklarda hastaneye dönüş oranda artış ile ilişkilendirilebilir.  Damar yolundan vermek üzere hazırlanan ondansetron, klinik olarak uygun görüldüğü takdirde, ağızdan verilebilir. Dimenhidrinat kusmayı azaltır ancak önemli bir klinik faydası yok gibi görülmektedir. 

Antibiyotikler

Özellikle belirtilerin şiddetli olması  veya duyarlı bakteriden kaynaklanan bir nedenin ayrıştırılması veya bundan şüphe edilmesi durumunda, bazen tavsiye edilmekle birlikte antibiyotikler genellikle mide iltihabında kullanılmazlar. Antibiyotik kullanılacaksa, yüksek direnç oranına sahip olmasından dolayı florokinolon yerine bir makrolid (örneğin azitromisin) tercih edilmektedir. Genellikle antibiyotik kullanımının yol açtığı Psödomembranöz kolit durumunda, bu hastalığa neden olan ilaç kesilir ve hasta metronidazol veya vankomisin ile tedavi edilir. 

Bağırsak Hareketliliğini Azaltan İlaçlar

Bağırsak hareketliliğini azaltan ilaç tedavisinin teorik olarak komplikasyonlara yol açma riski vardır ve klinik deneyimlerle bu durumun olasılık dışı olduğunun gösterilmesine rağmen bu ilaçların kanlı ishal veya ateşle birlikte ishal görülen kişilerde kullanılması tavsiye edilmez.İshal belirtilerine yönelik tedavide yaygın olarak bir opioid analogu olan Loperamid kullanılır. Bununla birlikte, gelişmemiş kan-beyin bariyerini geçip zehirliliğe yol açabildiğinden loperamidin çocuklarda kullanılması tavsiye edilmez. Hafif ila orta derecede şiddetli vakalarda, üç değerli bizmut ile salisilatın oluşturduğu çözünmeyen bir bileşik olan Bizmut subsalisilat kullanılabilir  ancak teorik olarak salisilat zehirliliği görülme olasılığı vardır.