Gut (İng:GOUT) Nedir?

GUT, eklemlerde aşırı miktarda toplandığında, eklemlerde ağrı ve şişlik oluşturan bir tür romatizmadır. Bu hastalık, vücudun purin adı verilen bir maddeyi parçalayamaması sonucu oluşur. Purinler, vücutta doğal olarak oluşan ve bazı gıdaların da içerdiği bir maddedir. GUT (İng:Gout), genellikle ayağın üstündeki eklemlerde (örneğin, ayak parmağında) görülür ve ağrı sıklıkla geceleri daha da artar.

Bu hastalık, vücudun üre adı verilen bir maddeyi parçalayamaması sonucu oluşur. Üre ve Ürik asit, purinlerin vücutta parçalanarak oluştuğu bir maddedir. Eğer vücutta üre ve ürik asit miktarı fazla ise, üre tozu olarak adlandırılan bir tür kristal şeklinde atık madde oluşur ve bu, eklemlerde birikir. Bu kristaller, eklemleri iltihaplı hale getirerek ağrı ve şişlik oluşturur. GUT, genellikle ayağın üstündeki eklemlerde görülür, ancak bazen el, dirsek, diz veya bel bölgesindeki eklemlerde de ortaya çıkabilir.

GUT, genellikle beslenme, kilo ve alkol tüketimindeki değişikliklerle tedavi edilebilir. Özellikle yüksek purin içeren gıdaların tüketiminin azaltılması (örneğin et, balık, bira ve şarap gibi) ve kilo verilmesi gut ataklarını azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca, gut atağı olan eklemlerin ısıtılması ve aşırı hareket etmemesi önerilebilir. 

Gut hastalığı belirtileri nelerdir?

Gut hastalığının belirtileri, genellikle bir atak sırasında ortaya çıkar ve aniden ortaya çıkabilir. Aşağıdaki belirtilerden bazılarını yaşayabilirsiniz:

• Ağrılı, şiş eklemler: Gut atağı sırasında, eklemler genellikle aşırı ağrılı ve şiş olur. Bu eklemler genellikle ayağın üstünde olur, ancak el, dirsek, diz ve bel bölgesindeki eklemlerde de görülebilir. Ağrı, genellikle geceleri daha da artar.
• Kızarıklık ve ısı artışı: Gut atağı sırasında, eklemler genellikle kızarık ve ısınır.
• Hassasiyet: Gut atağı sırasında, eklemler genellikle hassas ve dokunmaya duyarlı olur.
• Düzensiz dışkılama: Bazı insanlar, gout atağı sırasında düzensiz dışkılama düzeninde değişiklikler gösterebilir.

Gut atağları genellikle birkaç gün içinde geçer, ancak bazen birkaç hafta sürebilir. Genellikle ayağın üstündeki eklemlerde görülür ve ağrı sıklıkla geceleri daha da artar.

Gut hastalığı sebepleri nelerdir?

Gut hastalığının sebepleri arasında şunlar bulunur:

• Aşırı alkol tüketimi: Alkol, vücutta purinlerin parçalanmasını yavaşlatır ve bu nedenle gut atağı olasılığını artırabilir. Özellikle bira ve şarap gibi yüksek miktarda purin içeren alkollü içecekler tüketimi, gut riskini artırabilir.
• Yüksek purin içeren gıdaların tüketimi: Bazı gıdalar, yüksek miktarda purin içerir ve bu nedenle gut riskini artırabilir. Bu gıdalar arasında et, balık, tavuk, fasulye, nohut ve bezelye gibi sebzeler bulunur.
• Ödem: Ödem, vücuttaki sıvının artışına neden olan bir durumdur ve gut riskini artırabilir. Ödem, kilo fazlalığı, yüksek tansiyon ve kalp rahatsızlıkları gibi nedenlerle oluşabilir.
• İlaçlar: Bazı ilaçlar, gut riskini artırabilir. Bu ilaçlar arasında diüretikler (tansiyonu düşürme amacıyla kullanılan ilaçlar), aspirin ve bazı kanser ilaçları bulunur.
• Yaş: Gut, genellikle yaş ilerledikçe daha sık görülür. Bu, purinlerin vücutta daha az parçalanması nedeniyle olabilir.
• Cinsiyet: Erkeklerde daha sık görülür, ancak menopoz sırasında kadınlarda da görülebilir.
• Aile öyküsü: Gut, aile öyküsü olan insanlarda daha sık görülür.

Gut hastalığı, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir ve bu nedenlerden bazıları kontrol altına alınabilir. 

Gut hastalığına neden olabilecek ilaçlar nelerdir?

Gut'a neden olabilen ilaçlar arasında şunlar bulunmaktadır:

• Diüretikler: Bu ilaçlar, idrar miktarını arttırarak vücuttaki sıvı seviyesini azaltır. Ancak, diüretikler de ürik asit düzeylerini artırabilir ve gout riskini arttırabilir.
• Aspirin ve benzeri ağrı kesiciler: Bu ilaçlar, vücuttaki inflamasyonu azaltmak için kullanılır. Ancak, bu ilaçlar da ürik asit düzeylerini artırabilir ve gout riskini arttırabilir.
• Etanol: Etanol (alkol), ürik asit seviyelerini artıran bir maddedir ve gout riskini arttırabilir.
• Levodopa: Bu ilaç, Parkinson hastalığı tedavisinde kullanılır. Ancak, levodopa da ürik asit seviyelerini artırabilir ve gout riskini arttırabilir.
• Niasin (bir B kompleks vitamini)
• Siklosporin: Transplant ameliyatından sonra vücudun yeni bir organı reddetmesini önlemek için kullanılan siklosporin.
• Bazı Kanser ve Tüberküloz İlaçları: Kanseri tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçlar. Tüberküloz tedavisinde kullanılan pirazinamid ve etambutol.

Bu ilaçların kullanımının gout riskini arttırabileceğini unutmayın ve doktorunuzla konuşarak bu riskleri azaltmaya çalışın. Gut'un tedavisinde, ürik asit seviyelerini düşürmek için diyet, egzersiz ve ilaçlar kullanılabilir. Ayrıca, vücuttaki ürik asit seviyelerini düşürmek için bazı bitkisel çözümler de kullanılabilir.

Gut hastalığı nasıl tedavi edilir?

Gout, vücutta biriken ürik asitinin neden olduğu bir tür artrit (eklem iltihabı) hastalığıdır. Gout, genellikle ayak bileği, topuk, ayak parmağı veya dirseklerde görülür ve ağrı, şişme ve kızarıklık ile kendini gösterir. Gout tedavisinin amacı, ürik asit seviyelerini azaltmak ve ağrıyı azaltmaktır.

Gout tedavisinde birkaç farklı yöntem kullanılır:

• İlaçlar: Gout tedavisinde kullanılan ilaçlar arasında, ürik asit düzeylerini azaltan allopurinol ve probenecid gibi ilaçlar bulunur. Ayrıca, ağrıyı azaltmak için ibuprofen veya indometazin gibi ağrı kesiciler kullanılabilir.
• Diyet ve stil değişikliği: Gout hastalarının tuz, et ve alkol tüketimini azaltmaları tavsiye edilir. Ayrıca, kilo vermek gout için faydalı olabilir, çünkü kilo fazlalığı ürik asit seviyelerini artırır.
• Fiziksel terapi: Gout nedeniyle oluşan ağrıyı azaltmak için fiziksel terapi ve egzersizler önerilebilir.
• Cerrahi: Eğer gout tedavisi diğer yöntemlerle etkili değilse, cerrahi seçenekler de düşünülebilir. Bu seçenekler arasında, ürik asit üreten bezlerin çıkarılması (paratiroidektomi) gibi işlemler bulunur.

Bir gut atağı sırasında yatarak dinlenin. Eklem üzerine buz koymak acıyı hafifletebilir. Elbiselerin veya yatak takımlarının ağırlığını derzden uzak tutmak da yardımcı olabilir. Doktorunuz tarafından reçete edilen tezgah üstü ilaçlar gibi, iltihaplanmayı ve ağrı azaltan reçetesiz alabileceğiniz ilaçlar da yardımcı olabilir. Doktorunuz sizin için bunları reçeteleyebilir.

Gut ataklarını önlemek için ne yapabilirim?

Doktorunuz gelecekteki gut ataklarını önlemek için ilaç reçete edebilir. Bu ilaçlar eklemlerinizden ürik asidi yıkayabilir, şişmeyi azaltabilir ve vücudunuzdaki ürik asit miktarını azaltabilir. Aspirin bu ilaçların çalışma biçimini etkileyebildiğinden aynı anda almadan önce doktorunuza danışmalısınız.

Fazla kiloluysanız kilo vermelisiniz. Yüksek tansiyonunuz, yüksek kolesterolünüz veya şeker hastalığınız varsa, bu rahatsızlıklara karşı tedavi almanız ve düşük tuzlu, az yağlı bir diyet izlemeniz gerekir.

Pürlerinde yüksek alkol ve gıdalardan kaçının. Vücudunuzdan ürik asidi temizlemeye yardımcı olabilecek çok miktarda su ve diğer sıvıları tüketin.

Gut hastaları için düşük pürin diyeti

Diyetinizi oluşturmak için mutlaka doktorunuza başvurlmalısınız. Ancak size rehber olması açısından hangi besin gruplarının düşük ve yüksek pürin oranına sahip olduğunu aşağıdaki grafikte görebilirsiniz.

Soru Cevap

Gut hastalığı kendiliğinden geçer mi?

Gut hastalığı tedavi edilmezse kendiliğinden iyileşmez. Ayrıca Gut hastalığı tedavi edilmezse eklem hasarlarına, eklemde hareket kısıtlılıklarına ve deformasyonlara yol açar. Gut atakları, ortalama bir hafta içinde kendiliğinden geçer. Ancak bazı atak durumların 2-3 haftayı bulabilir. Ataklar arası dönemde genellikle bir sorun yaşanmaz. 

Gut atakları nasıl anlaşılır?

Gut ataklarında eklemde ağrı ( akrep sokmuş gibi ) , şişlik, kızarıklıklar görülür. En sık ayak başparmağında görülmektedir. Bu eklemin dışında ayak sırtı, ayak bileği, diz eklemi, daha nadir olarak el parmakları, dirsek ve omuz ekleminde de görülebilmektedir. 

Gut kaç yaşında görülür?

Gut erkeklerde daha sık görülür. Genellikle 40-65 yaşın üzerindeki fazla kiloya sahip, yüksek oranda proteinle beslenen ve alkol tüketen erkeklerde ve menopoz sonrası ileri yaşlarda kadınlarda görülür.

Kahve ve maden suyu Gut hastalığına iyi gelir mi?

Kahve ve maden suyu, idrar atımını arttırdığından, bu sıvıları ve bolca su tüketmek vücutdaki üre miktarını azaltacaktır. Bu da gut ataklarının etkilerini azaltacaktır. Bunun yanından ceviz, kaju, keten tohumu ve bademin ürik asit düşürücü etkileri bulunmaktadır.

Gut hastaları turşu yiyebilir mi?

Gut hastaları, fazla tuzlu olmamak kaydı ile ev yapımı turşu, kefir, elma sirkesi, kombu çayı gibi probiyorik içecekler içilebilir. Ancak paketli gıdalar ve hazır turşuların faydadan çok zararı vardır.