Yutma Güçlüğü

Yutma güçlüğü tıp dilinde “disfaji” olarak bilinir. Bu durum, yiyeceğin ağız boşluğundan mideye geçişinde gecikme, engellenme ve yanlış bir yol izleyerek nefes borusuna kaçması şeklinde ortaya çıkar. Yiyecek ses telleri seviyesine kadar inerse “penetrasyon”, ses tellerinin altına geçerse de “aspirasyon” olarak bilinen oldukça tehlikeli, ölüme yol açabilen bir durum gerçekleşir. Çünkü aspirasyon, yiyeceklerin nefes borusu yolu ile ciğerlere kaçması emektir.
Herkes yemek yerken zaman zaman tıkanarak yutma zorluğu çekebilir; ancak sağlıklı bir kişi, yedikleri yemek borusu yerine nefes borusuna kaçtığında refleks olarak öksürerek boğazını temizleyebilir. Ancak bazı kişiler değişik hastalıklara bağlı olarak boğaz temizleme işlemini gerçekleştiremeyebilir ve bu durum da bazen ciddi hatta ölümcül sorunlara yol açabilir. Yutma bozukluğu her yaş grubundan hastada ve sinirsel (nörojenik), mekanik, psikolojik nedenler ve kas hastalıklarına (myojenik) bağlı olarak oluşabilir.
Yutkunma Güçlüğü Neden Olur?

Yutkunmada zorlanma, birçok insanın hayatının bir döneminde yaşadığı bir problemdir. Genellikle de önemli bir nedene dayanmaz. 

Tıkanma

Boğazda meydana gelen tıkanmalar veya yemek borusunda daralmaya yol açan sorunlar yutkunma güçlüğüne yol açabilir. Bu sorunlara aşağıdakileri örnek verebiliriz:

Reflü : Yukarı çıkan mide asidi, dokularda yara oluşmasına ve yemek borusunun daralmasına neden olabilir.

Bademcik iltihabı
Bazı gıdalar
Gıda alerjileri, bahar nezlesi
Asit reflüsü

Yemek Borusu Divertikülleri: Zenker divertikülü de denilen bu hastalıkta boğaz civarında büyük bir kesecik oluşur. Yaşlılarda daha sık görülür. 
Eozinofilik Özofajit: Eozinofil isimli akyuvarların aşağıdaki nedenlerle yemek borusu yüzeyinde iltihaba yol açması durumudur.

Aşağıdaki Sorunlar Da Tıkanmalara Ve Yutkunma Güçlüğüne Neden Olabilir

Boğaz tahrişi, ağız mantarı, tüberküloz vb. nedenlerle oluşan yemek borusu iltihapları
Radyasyon tedavileri
Ağız kanseri, yemek borusu kanseri

Sinir Hastalıkları

Yutkunma kaslarını kontrol eden sinirleri etkileyen aşağıdaki hastalıklar boğazda takılma hissi ve yutkunma güçlüğüne yol açabilir:

• 
  Felç
  


• 
  Parkinson hastalığı, multipl skleroz, bunama (demans) veya motor nöron hastalıkları gibi beyinde veya sinir sisteminde hasara yol açan hastalıklar
  


• 
  Beyin tümörü
  


• 
  Miyastenya gravis isimli nadir görülen bir tür çizgili kas hastalığı
  

Doğuştan Gelen Bazı Hastalıklar

Öğrenme, anlama ve iletişim kurma becerilerinde özrü olan bireylerde yutkunma zorluğu görülebilir. Aşağıdaki doğuştan gelen sorunlar da yutkunma güçlüğünü netice verebilir:

• 
  Serebral Palsi (Çocuk Beyin Felci): Hareket ve koordinasyonu etkileyen, bir grup sinir hastalığı
  


• 
  Yarık Dudak-Damak Hastalığı: Üst dudak ve damak dokularının arasında boşluk oluşmasına neden olan, yaygın görülen doğum defekti
  


• 
  Diğer Nedenler
  


• 
  Gıdaları ağızdan yemek borusuna indiren kasları etkileyen herhangi bir olgu yutkunma güçlüğüne yol açabilir. Bazı örnekleri şunlardır:
  


• 
  Sklerodermi
  


• 
  Akalazya
  


• 
  Yaşlanma
  


• 
  Nefes darlığına yol açan sorunlar
  


• 
  Baş veya boyun bölgesine uygulanan cerrahi müdahaleler
  

Yutma Güçlüğü Tedavisi Nasıl Yapılır ?

1. Yutma güçlüğünün nedeni psikolojik ise bu durum psikiyatri uzmanı desteği ve tedavisi (antidepresanlar ve kaygı giderici ilaçlar) ile tedavi edilebilir.
2. Yutma güçlüğünün nedeni beyindeki bir olaya bağlı ağızdaki gıdanın yemek borusuna geçişinde bir problem var ise bu durumu tedavi etmek çok mümkün değildir. Çünkü felçli olan kaslarda fonksiyonlar tamamen yerine gelmez. Bu tip hastalarda mide karın duvarı ile ağızlaştırılarak bu kapıdan hastanın beslenmesi sağlanır.
3. Akalazya denilen bir tabloda yemek borusunun duvar hareketleri olmamasına rağmen aynı zamanda yemek borusu ile mide arasındaki kapıda bir gevşeyememe durumu söz konusudur. Bu durumun tedavisinde yemek borusu ile mide arasındaki bu kapı sistemini bir balon ile yırtarak ya da buraya botoks yapıp gevşeterek veya cerrahi olarak burayı yırtarak tedavi edip yemek borusu ile mide arasındaki kapı sistemi gevşetilir.
4. Barret özofagus durumuna bağlı yutma güçlüğü tedavisinde reflünün tedavi edilmesi ve diyet tedavisi verilir.
5. Bademcik şişmesine bağlı yutma güçlüğünün tedavisinde bademciklerin şimesine neden olan iltihabi durumun tedavisi ya da bademciklerin cerrahi olarak alınması gibi tedaviler uygulanır.
6. Tümör, kanser gibi durumların tedavisinde tümörün cerrahi olarak çıkarılması ve/veya diğer tedavi yöntemleri (kemoterapi, radyoterapi gibi tedaviler) uygulanır.
7. Farenks iltihabı, yemek borusu iltihabı, gibi durumlarda antibiyotik tedavisi gibi tedaviler verilir.
8. Kas hastalıklarına bağlı yutma güçlükleri tedavisinde fizik tedavi alanında tedavi edilmesi gerekebilir.
Yani yutma güçlüğü, yutma güçlüğüne neden olan faktörlere göre tedavi edilir. Bu tedaviler sayesinde hastadaki yutma güçlüğü giderilmeye çalışılır.